22 (627)

prostu zakończy się niepowodzeniem. W akwarium należy zapewnić rybom skaliste kryjówki oraz wolne fragmenty piaszczystego dna, które będą miejscem tarła i które ryby z upodobaniem będą przeczesywać w poszukiwaniu pokarmu. Co do skał, to z powodzeniem można stosować różnego rodzaju wapienie, dolomity czy piaskowce, unikając jednak zbyt ostrych kamieni, o które te żywiołowe ryby mogłyby się łatwo pokaleczyć.

Ze względu na szybki metabolizm należy zapewnić wydajną filtrację. Parametry wody należy przygotować tak jak dla innych ryb z jeziora Tanganika. Zbiornik nie wymaga silnego oświetlenia. Mając na uwadze fakt, że ktenochromisy lubią kopać w dnie, można podjąć próbę ozdobienia zbiornika odpowiednimi roślinami, takimi jak anubiasy czy nurzańce, odpowiednio mocując je w podłożu.

Trudno jednoznacznie stwierdzić, w jakiej proporcji płci najlepiej hodować C. horei. Według niektórych opinii należy trzymać jednego samca i kilka samic. Wydaje się, że można jednak w odpowiednio dużym zbiorniku polecić trzymanie trzech samców i kilku, kilkunastu samic. Wówczas agresja dominanta rozkładałaby się na pozostałe dwa samce, a i delikatniejsze od nich samiczki łatwiej mogłyby znaleźć chwilę wytchnienia od nieustannego adorowania przez głównego samca. Poza tym większa liczba samic pozwoliłaby na ustalenie wśród nich bezpiecznej hierarchii. Należy jednak pamiętać, że każdy zbiornik jest wyjątkowy i że w przypadku tych ryb nie ma uniwersalnej metody na sukces, którym byłaby w miarę spokojna koegzystencja stada. Dużo zależy także od wielkości zbiornika, jego wystroju i wnikliwych obserwacji akwarysty, które mogą posłużyć do dokonywania koniecznych zmian, także tych subtelnych, czasem pozornie nie-znaczących, a które mogą okazać się decydujące. Przygoda z Tanganiką w ogóle uczy akwarystę pokory i „czytania ryb”. Niektórzy z przedstawicieli tanganickiej ichtiofauny potrafią zmusić do bardzo dogłębnej „lektury” i późniejszych analiz. Ale to jest właśnie Tanganika - tajemnica, którą się nieustannie zgłębia i która jest źródłem wielu niespodzianek nawet dla bardzo doświadczonych miłośników tego wyjątkowego jeziora.

Rozważając kwestię hodowli ktenochromisów w akwarium, można wspomnieć o pewnych wybiegach stosowanych przez niektórych akwarystów, a które mają być pomocne w ujarzmieniu temperamentu zwłaszcza dominującego samca. Część hodowców osobno trzyma samce i samice, łącząc je tylko okresowo na czas tarła, co miałoby odpowiadać trybowi życia ktenochromisów w naturze. Samce, będąc same, są znacznie spokojniejsze. To właśnie obecność samiczek, a co za tym idzie, naturalny pęd do przekazania swoich genów, wywołują rywalizację i konieczność zdominowania oponentów stojących na drodze wyłącznego dostępu do samic. Na marginesie można dodać, że powodem agresji u ktenochromisów może być także rywalizacja o dno, które przecież biorąc pod uwagę obecność bentosu w ich diecie, jest dla nich miejscem poszukiwania pokarmu. Wydaje się jednak, że popęd seksualny ma tu decydujące znaczenie. Innym zabiegiem może być cykliczne odławianie dominującego aktualnie samca, co może nieco pomóc do czasu, gdy spośród pozostałych osobników nie wyłoni się nowy dominant, którego także po pewnym czasie trzeba będzie odłowić. Odseparowane samce oczywiście co jakiś czas wracają do stada, gdzie będą miały szansę na ponowne zdobycie dominującej pozycji. Według mnie najlepiej jednak podjąć próbę stworzenia stabilnego zbiornika z odpowiednio dobranymi rybami i powstrzymywanie się od zbyt częstego, zbędnego ingerowania z siatką w zbiorniku.

O tym, jak ważna jest wielkość zbiornika, właściwa jego aranżacja i odpowiednio duże stado w przypadku tych ryb, niech świadczą poniższe przykłady. O ile młode ryby bardzo dobrze radziły sobie u mnie w 240 litrach w układzie 2 samce i 2 samiczki, to wraz z ich wzrostem i pierwszy-