231 (35)

-doradztwa edukacyjnego, obejmującego pomoc w wyborze drogi kształcenia i problematykę specjalnych potrzeb edukacyjnych,

-    doradztwa zawodowego ukierunkowującego zawodowe decyzje młodzieży i dorosłych,

-    doradztwa personalnego i socjalnego związanego z problemami życiowymi klientów.

Są one często wyraźnie rozgraniczone, do adolescentów zaś adresowane jest głównie doradztwo edukacyjne z określonymi wątkami doradztwa zawodowego. W różnych krajach Unii Europejskiej dominują też zróżnicowane grupowe i indywidualne formy świadczenia pomocy w wyżej wymienionych zakresach. Możemy wśród nich wyliczyć następujące (por. Trzeciak, Drogosz-Zabłocka (red.), 1999, s. 39):

-    udzielanie informacji o możliwościach edukacyjnych, także o kształceniu ustawicznym oraz rynku pracy - zawodach, wymaganiach zawodowych, miejscach pracy,

-    diagnozowanie preferencji i możliwości zawodowych klienta (często przy użyciu standaryzowanych metod oceny),

-udzielanie rad (o różnym stopniu dyrektywności) dotyczących optymalizowania drogi edukacyjno-zawodowej klienta,

-    doradztwo niedyrektywne służące samopoznaniu i uruchomieniu autorefleksji osoby radzącej się,

-    orientacja zawodowa realizowana w ramach programów rozwijających wiedzę i umiejętności osób podejmujących określone decyzje eduka-cyjno-zawodowe,

-    pośrednictwo pracy na linii pracownik-pracodawca,

-    rzecznictwo - negocjowanie w imieniu i na rzecz pracownika z instytucjami rynku pracy, kacyjnych tych krajów znajdują się między innymi w następujących pozycjach: Czerepa-niak-Walczak M.: Jednolity program kształcenia ogólnego - założenia i pierwsze doświadczenia wdrażania reformy edukacyjnej w Wielkiej Brytanii (w:) Forum oświatowe, Wrocław 1993; Ertelt B.: Europejski wymiar w kształceniu specjalistów w zakresie poradnictwa zawodowego (w:) Brzozowska W., Rachalska W. (red.), Doradca zawodowy w warunkach przemian gospodarczych, Częstochowa 1994/95; Parzęcki R., Symela K., Zawadzki B.: Orientacja i poradnictwo zawodowe, Radom 1995; Dziewulak D.: Polityka Oświatowa Wspólnoty Europejskiej, Warszawa 1995; Widerszal-Bazyl M.: Co słychać w brytyjskim poradnictwie zawodowym, „Psychologia Wychowawcza” 5/1995; Jenschke B.: Formen und Methoden der Berufsberatung in Deutchland (w:) Kargulowa A. (red.), Dramaturgia poradnictwa, Wrocław 1996; Potulicka E.: Nowa Prawica a edukacja, cz. I, Poznań-Toruń 1993, cz. II, Poznań-Toruń 1996; Potulicka E.: Strategia korporacyjna i kontrakt w zmianie edukacyjnej i społecznej', Szymański M.: Decentralizacja zarządzania oświatą - dylematy holenderskie (w:) Brzeziński J., Witkowski L. (red.), Edukacja wobec zmiany społecznej, Poznań-Toruń 1994; Wojtasik B.: Warsztat doradcy zawodu. Aspekty pedagogiczno-psychologiczne. Warszawa 1997.

231