238

i sferoidyzacja cementytu, w wyniku czego powstąje struktur* } zwana sorbitem o twardości 350+400 HB i najwyższym stosunku | RJR_m. Nagrzewanie stali powyżej 600°C wywołuje koagulację <*. | mentytu do wielkości widocznej pod mikroskopem. Struktura taka nosi nazwę cementytu kulkowego lub sferoidytu i cechuje się małą twardością. Jest to typowa struktura stali wyżarzanych zmiękczająco.

11.121 Jak wpływa odpuszczanie na własności stali?

£W przypadku stali węglowych i niskostopowych odpuszczanie po- [ woduje spadek twardości i wytrzymałości, a wzrost ciągliwości I (As, Z, KC) ze wzrostem temperatury i czasu odpuszczania W stalach wysokostopowych (np. szybkotnących) przy wysokim odpuszczaniu obserwuje się ponowny wzrost twardości związany j z rozkładem austenitu szczątkowego i wydzieleniem dyspersyj- I nych węglików, co nazywamy wtórnym utwardzeniemj

Oprócz tego pierwiastki stopowe hamujące dyfuzję węgla I przesuwają poszczególne stadia odpuszczania ku wyższym tempe- I raturom. Struktury po odpuszczaniu jako kulkowe cechują się lepszymi własnościami plastycznymi niż struktury płytkowe, któ- I re powstają podczas przemian dyfuzyjnych austenitu, jeśli id twardości są identyczne (rys. 11.8).

przypadku niskiego-stępuje jedynie wydzielę siad tzw. węglika f(ba jwiaęnuurteoiytem o zmienioną twardością, al Podczas średniego gla z mutenzytu i utwc i także rozkład austen; ferryt i cementyt. Przy t puszczania I rodzaju (nu Wysokie odpuszczi aorbitycznej o bardzo doi i bardzo dyspersyjnych, I

11.15. jakie ujemne skutki tow

" Ujemnym skutkiem odp wystąpienie kruchości udamośri. W przypadki odpuszczania I rodzaj' przemiany austenitu s: rozkładu martenzytu, 1 dam.

wysokim odpui ozania II rodzaju (ody

kowana

®ożebyć

^segregacją f_0sf

Rys. 11.8. Porównanie własności mechanicznych różnych struktur tej samej stali o twardości; linia ciągła - struktury kulkowe; linia przerywana - struktury płytkowe (wg £■'

tej I C.Ba'1* I

«oyodi ^11,11 lal

11.13. Co to jest ulepszanie cieplne?

^Ulepszaniem cieplnym nazywamy obróbkę cieplną poleg⁸^ zahartowaniu i średnim lub wysokim odpuszczaniu stali- ^

D»

prt

SZy

0,2-M

jo

^tr*ał

238