23 (17)

Pistolet TT wz. 1933, częściowo rozłożony:

1    — łożysko lufy,

2    — zamek,

3    — lufa,

4    — osada urządzenia

spustowo-uderze-

niowego,

5    — żerdź ze sprężyną

powrotną,

6    — zatrzask zamkowy,

7    — szkielet,

8    — magazynek

wz. 1930, który według poglądów z lat pięćdziesiątych miał zbyt dużą energię wylotową pocisku (488 J), nadmiernie zwiększającą energię odrzutu. Pociski wystrzeliwane z pistoletu TT (o stosunkowo wysmukłym wierzchołku) są zdolne do rażenia człowieka na odległościach do 800 m, lecz charakteryzują się niższym wskaźnikiem mocy obalającej, a więc rzadziej wywołują działania obezwładniające od tępogłowicowych pocisków kalibru 9 mm. Brak samonapina-nia i zabezpieczenia napiętego kurka, sposób zabezpieczenia przed przypadkowym wystrzałem, utrudniający wzrokowe określenie stanu zabezpieczenia pistoletu, brak wskaźnika obecności naboju w komorze nabojowej, niewystarczająca zdolność rażenia pocisku, niezadowalająca poręczność, zwłaszcza dla strzelców o małych i średnich dłoniach wywołały potrzebę wprowadzenia nowego pistoletu — odpowiadającego ówczesnym wymaganiom, który mógłby spełniać funkcję zarówno broni wojskowej, jak i podstawowej broni policyjnej.

Prace studyjno-projektowe nad pierwszym polskim pistoletem powojennym rozpoczęły się w drugiej połowie lat pięćdziesiątych. Powstało kilka prototypów m.in. WiR wz. 1957 konstrukcji P. Wilniewczyca i Rojka oraz CZAK Model P (wersja policyjna), CZAK Model W (wersja wojskowa), opracowane przez zespół oficerów służby uzbrojenia (W. Czepukajtis, R. Zimny, M. Adamczyk, H. Adamczyk, S. Kaczmarski oraz J. Pyzel) do 9x18 mm naboju pistoletowego Makarowa, wprowadzonego w ZSRR wraz z pistoletem Makarowa w 1951 roku. Model wojskowy różnił się od policyjnego nieco mniejszą masą (o 20 g), dłuższą lufą (o 8 mm), mniejszą szerokością (o 4 mm) i wysokością (o 2 mm), większą długością całkowitą (o 5 mm), większą pojemnością magazynka (o jeden nabój) i mniejszą siłą nacisku na spust przy samonapinaniu (o 30-40 N). Uwzględniając wymagania głównego sponsora, finansującego prace projektowe i wdrożeniowe, którym był resort spraw wewnętrznych, do dalszego udoskonalenia i przystosowania do produkcji seryjnej wytypowano pistolet CZAK w wersji policyjnej. Po wykonaniu i przebadaniu kilku niewielkich serii próbnych podjęto decyzję o rozpoczęciu w połowie lat sześćdziesiątych produkcji seryjnej tych pistoletów i wprowadzenie ich do uzbrojenia wojska i służby bezpieczeństwa pod nazwą 9 mm pistolet wz. 1964 (w skrócie P-64). Jest to broń samopowtarzalna,

21