23 (618)

3) dzieci drobnych przedsiębiorców, które funkcjonują, opierając się bezwarunkowej mocy pieniądza regulowanej przez prymitywny hedo-

^ 4) nieudacznicy z wartościami ideologicznie najwyżej cenionymi, ta-mi jak spokój i poczucie bezpieczeństwa, przy regulatywnej wartości niezależnie czy legalnej, czy w szarej strefie, wykształcenie cenio-P _est w tej grupie wysoko, przede wszystkim jako wartość instrumen-J^jna; wśród tej młodzieży liczy się przede wszystkim przetrwanie i stawianie na silne więzi z innymi; temu najbardziej „postpeerelowskiemu” układowi towarzyszy często znajdowanie się na marginesie przemian i roszczeniowa postawa wobec państwa,

5)    subkultury z dużym wewnętrznym zróżnicowaniem, z wartościami ideowymi typu wolność, siła lub wreszcie - nieskrępowana zabawa oraz regulatywnymi - działaniem, niekoniecznie konstruktywnym bądź uwalnianiem się spod presji codzienności,

6)    zubożała inteligencja z kanonem tradycyjnych zasad moralnych i sprawnym działaniem jako regulatorem zachowań.

Czerepaniak-Walczak (1997) powołując się na wyniki licznych badań i sondaży podkreśla, że obraz współczesnej młodzieży wyłaniający się z tych poszukiwań koncentruje się przede wszystkim na następujących elementach (tamże, s. 25):

-dominacji wśród dorastających postaw konformizmu i podporządkowania autorytetom,

-    silnym autorytaryzmie, zgodzie na punitywność i restrykcyjność,

-    słabej orientacji proreformatorskiej z jednocześnie niskim poczuciem sprawstwa,

-    niezadowoleniu z własnej sytuacji przy jednoczesnych postawach roszczeniowych.

Wiedza społeczna młodych późnych lat dziewięćdziesiątych formowała się przede wszystkim pod wpływem sygnałów okresu transformacji, kiedy to zarówno media, jak i bieżące obserwowalne doświadczenia °krzepłej już nowej rzeczywistości, w której koloryt wpisane zostały re-Euly wolnorynkowej konkurencji i standardy osiągania sukcesu w struk-turach kapitalistycznego rynku pracy, odcisnęły swoje piętno.

Wnioski formułowane przez Świdę-Ziembę na podstawie badań uczniów trzecich klas liceów ogólnokształcących w latach 1996-1997 (co Pewnej mierze zawęża możliwość ich uogólniania na populację mło-np. absolwentów zasadniczych szkół zawodowych) ujawniają zna-_r , ^nne’ ^a często dysonansowe (tu wybrane przez M.P.) tendencje cha-nyżujące współczesną młodzież (Świda-Zięba, 2000, s. 557-558):

23