23 (757)

25

dwa roztwory różniące się stężeniami zostaną oddzielone błoną pót-przepuszczalną, to - zgodnie z prawami fizyki - cząsteczki wody przemieszczają się z roztworu o mniejszym stężeniu (roztwór hipoto-niczny) do roztworu o większym stężeniu (roztwór hipertoniczny), gdzie woda ma mniejszą energię (niższe vp_w). Zjawisko to nazywamy osmozą.

25

O

O • o*

o

>

o

• o

. O

roztwór o większym stężeniu roztwór o mniejszym stężeniu (hipertoniczny)    (hipotoniczny)

@	cząsteczki wody
o	cząsteczki substancji rozpuszczonej
<-	kierunek przepływu wody

Rys. 13. Zjawisko osmozy

Zdolność komórki do pobrania pewnej ilości wody określa się jako potencjał osmotyczny komórki (v|/₀), którego wartość jest zawsze ujemna. Im większe jest stężenie roztworu wewnątrz komórki, tym więcej wody może ona przyjąć, czyli ma tym większy potencjał osmotyczny, co oznacza bardziej ujemną jego wartość. Osmotyczny napływ wody do komórki powoduje powstanie w komórce ciśnienia wywieranego na błonę (w przypadku roślin również na ścianę), określanego potencjałem ciśnienia (turgorem) v|/_p.

Między tymi wartościami zachodzi następująca zależność:

= Vo ⁺ Vp

Roztwory, w których potencjały wody (\|/_w) są jednakowe, nazywamy izoosmotycznymi = izotonicznymi.