241

P = e r = £₀4kR³E_q = ae_Q E₀

jest wprosi proporcjonalny do natężenia zewnętrznego pola elektrycznego, fljelkość a | 4nR³ nazywa się polaryzowalnością atomu lub cząsteczki.

Miarą uporządkowania momentów dipolowych w dielektryku jest wiel-gg zwana wektorem polaryzacji P. Wektor polaryzacji elektronowej jgjtróny sumie wektorowej momentów dipolowych w jednostce objętości (jjelketryka:

gdzie:

]V i liczba atomów (lub cząsteczek) ulegających polaryzacji,

V - objętość dielektryka.

Moduł (wartość liczbowa) wektora polaryzacji jest równy powierzchniowej gęstości ładunku spolaryzowanego. Większość dielektryków, z wyjątkiem niektórych kryształów (segnetoelektryki), charakteryzuje się tym, że ich wektor polaryzacji P jest proporcjonalny do wektora natężenia pola E₀:

P = X£ o^O

gdzie:

X=e-l - podatność elektryczna materiału.

Jak wynikał powyższych rozważań, działanie zewnętrznego pola elektrycznego na dielektryk powoduje dwojakiego rodzaju skutki:

a)    indukuje momenty dipolowe w atomach,

b)    porządkuje kierunki tych momentów wzdłuż linii sił pola.

Jeśli cząsteczki dielektryka mają własny moment dipolowy (cząsteczki polarne), to działanie zewnętrznego pola sprowadza się głównie do porządkowania tych dipoli. Może również wywołać pewną deformację istniejących dipoli, zwiększając w ten sposób ich własny moment dipolowy. W niektórych dielektrykach (sól Seignette’a, tlenek baru) może występować tzw. Polaryzacja spontaniczna, polegająca na samorzutnym tworzeniu się w takich dielektrykach stosunkowo dużych (mikroskopowo) obszarów, w któ-rych cząsteczki mają zgodnie zorientowane momenty dipolowe. Obszary tokie nazywane są domenami. W takim przypadku zewnętrzne pole elektryczne porządkuje domeny zgodnie z kierunkiem pola i powoduje, że wek-polaryzacji dielektryka P staje się różny od zera. okłlt^    dielektryk w jednorodnym polu elektrycznym między

■H naładowanego kondensatora płaskiego, to jego cząsteczki będą IH P°^laryzaęji (rys. 5.20). Na przeciwległych powierzchniach dielek-