248 249 (16)

i-

Rysunek 9.2. Krzywe agregatowej podaży “iłowego popy tu - ekstremalne stanowisko ncoklasyc/nc

CifW III. Pod«la«; makroekonomii

Faktyczne rozmiary produkcji (dochodu narodowego) ustalają się w wynilc_u wzajemnego oddziaływania agregatowego popytu i agregatowej podaży. PrzyjrAi. my się bliżej, jak wyznacza się faktyczne rozmiary dochodu narodowego. Wyko. rzystamy w charakterze narzędzi analitycznych krzywe agregatowego popytu i agrę. galowej podaży.

Krzywe agregatowego popytu i agregatowej podaży mają podobny sera ekonomiczny, co krzywe popytu i podaży analizowane w- rozdziale drugim, z ty_m że odnoszą się nie do pojedynczego towaru, lecz do wszystkich towarów. Krzywa agregatowego popytu ukazuje zależność agregatowego popytu od ogólnego po. ziomu cen towarów (zakładamy, że pozostałe czynniki determinujące agregatowy popyt są niezmienne). Innymi słowy, krzywa ta określa łączne ilości towarów, jakie nabywcy decydują się zakupić przy poszczególnych poziomach ich cen. Natomiast krzywa agregatowej podaży określa zależność agregatowej podaży od ogólnego poziomu cen (przy założeniu niezmienności pozostałych determinantów agregatowej podaży). Inaczej mówiąc, krzywa ta określa łączne ilości towarów, jakie producenci decydują się wytworzyć i dostarczyć na rynek przy różnych poziomach cen.

Kształt krzywej agregatowego popytu nic budzi istotnych kontrowersji w literaturze. Przedstawiciele różnych kierunków i teorii przyjmują na ogół, że krzywa ta opada, co oznacza, że przy niższych poziomach cen wielkości agregatowego popytu są wyższe. Ilustracją tej krzywej jest krzywa AP_p na rysunku 9.1. gdzie jako miarę łącznej ilości towarów przyjęto dochód narodowy. Uzasadnienie takiego przebiegu krzywej powinno być oczywiste: przy niższych poziomach cen towarów możliwości ich zakupu przez nabywców są wyższe, stąd też agregatowy popyt wzrasta.

Rysunek 9.1. Krzywe agregatowej jshIjżjt i agregatowego popytu - tUDOWttkO kompromisowe

Kształt krzywej agregatowej podaży wywołuje dosyć ostre spory ^,e*\ ekonomii. Formułowane są w tej kwestii różne poglądy, które implikują w k sekwencji odmienne stanowiska odnoszące się do determinantów dochodu ¹¹³ ^ dowego. Wyodrębnić można dwa krańcowe stanowiska: ekstremalne stanowi ^ ncoklasycznc, zakładające pionową krzywą agregatowej podaży oraz ekstrem*¹ j

Ko/dziat 9. ISetermlnanty dochodu narodowe**.. Analiza krótkookresowa jjiNjwisko keynesistowskie, zakładające poziomy przebieg krzywej w typowej J Sytuacji gospodarczej. Wyróżnić można również stanowisko kompromisowe, nawiązujące do obu ujęć krańcowych, choć zakładające ich łagodniejsze wersje.

Według stanowiska kompromisowego, krzywa agregatowej podaży ma kształt 2gpdny z krzywą APj na rysunku 9.1. Na rysunku zaznaczono linię pionową przerywaną przy dochodzie narodowym odpowiadającym produkcji potencjalnej (Y_p). a więc produkcji wytworzonej przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji. Krzywa agregatowej podaży jest dosyć płaska aż do osiągnięcia poziomu produkcji potencjalnej. Taki kształt krzywej wynika z tego. że w warunkach niepełnego wykorzystania czynników wytwórczych produkcja jest wysoce elastyczna względem popytu. Konsekwencją wzrostu popytu na towary jest w tej sytuacji przede wszyst-| kim wzrost produkcji (dochodu narodowego), któremu towarzyszy niewielki wzrost | cen towarów. Sytuacja zmienia się, gdy czynniki produkcji są w pełni wykorzystane | i produkcja osiąga poziom produkcji potencjalnej (Y_r na rys. 9.1). Produkcja staje się wówczas mało elastyczna względem popytu. Wzrost popytu na towary powoduje przede wszystkim wzrost cen towarów, natomiast produkcja wzrasta w niewielkim stopniu. Na rysunku 9.1 znajduje to wyraz w bardzo stromym przebiegu krzywej AP₄ po przekroczeniu poziomu produkcji potencjalnej Y_r

«...

Zgodnie z ekstremalnym stanowiskiem neoklasycznym. krzywa agregatowej jest pionowa (prosta AP₄ na rys. 9.2) i odpowiada poziomowi produkcji I P°^,cncjalncj (Y_r). Taki kształt krzywej wynika z neoklasycznego przekonania ⁰ doskonalej giętkości ccn^; i dużej skuteczności działania mechanizmów rynko-*ych. Dzięki giętkim cenom i skutecznym mechanizmom rynkowym stany nicrów-| '^‘agi na rynkach czynników produkcji i na tynku towarowym są - zdaniem *®°Wasyków - szybko likwidowane i w rezultacie faktyczna produkcja ustala się Poziomie odpowiadającym pełnemu wykorzystaniu czynników produkcji (Y_p

^ł Przez giętkość' cen rozumiemy zmianę cen jako reakcję na zmianę warunków rynkowych. ^Sj*^ególnovn popytu i podaży. Ceny rozumiane tutaj szeroko (obejmują swoim zakresem ceny ptów i ceny czynników produkcji).