258 (30)

258 7. Dobór wstępny konstrukcyjnych parametrów

Tablica 7.11. Dobie rodzmjm uwojniń (nornika n zależności od parametrów maszyny

1 __ . 1 Liczba f I Zakres mocy 1 I 1 Lp. / znamionowej 1 _ł.^par 1 Rodzaj uzwojenia / kW lub ICV-A J lii 1 1 DOW p 1		1 Uwagi
fil do 30 1 1:² I do 20 ^3:4	1 Jednowarstwowe o cewkacl / koncentrycznych różnej roz-1 piętości	1 Uzwajanic maszynowe.
/ 2 /ponad 10+150 1 1; 2 /ponad 10-i-100 / 3-=-6	1 Mieszane—jednowarstwo-j wo-dwuwarstwowe albo \| dwuwarstwowe cewkowe	I Uzwajanic maszynowe — w \| dolnym zakresie przedziału 1 mocy, ręczne — w górnym za-1 kresie przedziału mocy.
/ \| /ponad 100-3001 1; 2 j / 75- 200 1 3; 4	1 Dwuwarstwowe pętlicowe 1 z półcewek sztywnych	Maszyny o napięciu do 660 V.
/ 4 / 200-400 I 1+8	1 Dwuwarstwowe pętlicowe . 1 z cewek sztywnych	Maszyny o napięciu do 660 V.
/ 5 / 200+4500 1 1+8	1 Dwuwarstwowe pętlicowe 1 z cewek sztywnych	Maszyny o napięciu 6000 V.
1 6 f do 100000 I do 500000 1 1 ponad 500000 I I	Dwuwarstwowe piętowe: — pętlicowe przy p — 1 1 — faliste przy y>2 1 1 I I \|k 1 ** I P 1 k 1	Napięcie do 20000 V. Przcplcccnie 360° w części żłobkowej. Mapięcie do 25000 V. 'rzeplecenie 540° w części żłobowej. (apięcic do 25000 V. rzcplecenie 540° w części żłobowej oraz 180° w części czo-węj.

prądu pod wpływem własnego pola magnetycznego pojedynczego przewodu, oddziaływania pola przewodów sąsiednich tego samego uzwojenia oraz poła innych uzwojeń, a także pod wpływem oddziaływania elementów ferromagnetycznych na pole magnetyczne, gęstość prądu jest większa w tych częściach powierzchni przekroju drutu, które są bardziej oddalone od:

— środka ciężkości jego powierzchni przekroju;

— innych przewodów z prądem;

— elementów ferromagnetycznych nienasyconych, tj. o dużej przenikał-ności magnetycznej.

Wyznaczenie rozkładu gęstości prądu w drucie przy występowaniu wszystkich wymienionych okoliczności jest jednym z najtrudniejszych zagadnień elektrodynamiki.

Zjawisko wypierania prądu wpływa przede wszystkim na zwiększenie strat mocy w uzwojeniu, a więc na sprawność maszyny. Pod wpływem zmiany rozkładu gęstości prądu zwiększa się rezystancja oraz zmniejsza reaktancja

przewodu; zjawisko wypierania prądu ma więc pośrednio wpływ na właściwości użytkowe maszyny zależne od parametrów schematu zastępczego — p. 10.3.4.

W celu ograniczenia szkodliwych skutków wypierania prądu stosuje się, zamiast jednego drutu o dużym polu powierzchni przekroju, wiązkę odizolowanych od siebie drutów równoległych o odpowiednio małym przekroju. Dzięki takiemu podziałowi można zmniejszyć straty mocy wywołane prądami wirowymi występującymi w obrębie tylko pojedynczego drutu. Druty równoległe są jednak elektrycznie połączone ze sobą albo już na końcach pręta, na końcach cewki, albo dopiero na końcach grupy cewkowej lub gałęzi równoległej uzwojenia fazowego. Mogą więc wystąpić w nich prądy wirowe o torach zamykających się przez sąsiednie druty. W celu uniknięcia prądów wirowych „międzydrutowych" trzeba druty rozmieścić tak, żeby w każdym z nich indukowała się taka sama sem w części żłobkowej, zarówno pod wpływem strumienia głównego <P_m — podłużnego, jak i strumienia rozproszonego 0, — poprzecznego (rys. 7.25) oraz taka sama sem w odcinkach połączeń czołowych pod wpływem strumienia rozproszonego. Najbardziej skutecznie można by uniknąć prądów wirowych nawijając uzwojenie linką miedzianą, a nie drutami masywnymi. Jednak linek nie stosuje się nun. ze względu na bardzo małą sztywność, a więc i wytrzymałość mechaniczną połączeń czołowych takiego uzwojenia.

Rys. 7.25. Orientacyjny podział pola Ryt 7.26. Uzwojenie dwuwarstwowe o cewkach icd-magnetycznego w żłobku na składową nozwojowych nawiniętych trzema drutami rownolcg-

glówną oraz rozproszeniową ♦, łymi przeplecionymi w obrębie grupy cewkową

w maszynie o q = 3 cewkach na biegun i fazę

Jeżeli liczba drutów równoległych jest równa liczbie q cewek na biegun i fazę lub jest podzielnikiem liczby 2pq, to można połączyć druty równoległe kolejnych cewek w taki sposób, żeby w uzwojeniu fazowym każdy drut zajmował na jednakowej długości każde z możliwych położeń w żłobku (rys. 7.26).

17*