26 (377)

W licznikach asynchronicznych inpuloy są podawano tylko* na wejście pierwszego przerzutnika. Wyjście pierwozego przerzutnika storuje drugim przerzutnikien itd. Zmiana stanu każdego członu następuje więc dopiero po zmianie stanu poprzedniego członu, a nie synchronicznie z sygnałem wejściowym. Ostatni człon otrzymuje impulsy wejściowe opóźnione o sumę czasów przołączania wszystkich poprzednich członów.

W licznikach synchronicznych sygnał wojściowy podawany jest równocześnie na wszystkie stopnie. Zmiana stanu danego stopnia następuje wówczas, gdy wszystkie poprzednie stopnie znajdują się w stanach końcowych. Informacja o tym, że daby stopień znajduje się w stanie końcowym,Jest przesyłana do naotępnych stopni w postaci sygnału przeniesienia za pośrednictwem dodatkowego układu kombinacyjnego. Zaletą liczników synchronicznych Jest większa szybkość działania wynikająca z faktu, że zmiana stanu wszystkich przerzutników następuje Jednocześnie (z dokładnością do czasów propagacji przeniesień przez układ kombinacyjny); natomiast wadą - większa złożoność wynikająca z konieczności generowania przeniesień.

Układy asynchroniczno-synchroniczne są wykorzystywane w przypadku liczników o dużej pojemności (większej od 16),budowanych z liczników scalonych MSI. Zazwyczaj łączy się szeregowo kilka scalonych liczników synchronicznych (równoległego łączenia liczników asynchronicznych racaej nie stosuje się).

Każdemu stanowi licznika można przyporządkować liczbę odpowiadającą kombinacji zer i Jedynek logicznych na wyjściach przerzutników. Jeśli liczby te są reprezentacjami naturalnego kodu dwójkowego, to licznik nazywamy dwójkowym lub binarnym.

Jeśli natomiast reprezentują one wybrany kod dwójkowo-dziesiętny, to licznik nazywany jest dziesiętnym lub dekadą.

./ układach sterowania binarnego stosuje się często inne kody pracy liczników, np. kod 1 z n (licznik pierścieniowy), kod Johnsona (licznik Johnsona) i inne. Układy wykorzystujące kody tego typu są badane w ramach ćwiczenia "Rejestry".

Liczniki dwójkowe i dziesiętne mogą zliczać w przód (tzn. każdy kolejny impuls zwiększa o 1 liczbę reprezentującą otan licznika), względnie wstecz (liczba odpowiadająca stanowi licznikc jest zmniejszona o 1 po każdym impulsie). Liczniki zliczające tylko w przód lub tylko wstecz najywone są licznikami jednokierunkowymi. Stosowane są również tzw. liczniki reworsyjne (dwukierunkowe). zliczające w przód lub wstecz w zależności od sygnału określającego kierunek zliczania.

Do syntezy liczników synchronicznych można wykorzystać dobrze opracowano metody algebraiczne. Przy użyciu tych metod można przeprowadzić syntezę licznika działającego zgodnie z dowolnym grafom zmian stanu. Dla liczników asynchronicznych (i układów asynchronicznych w ogóle) takiej ogólnej metody^ak dotąd,nie opracowano. Istnieje jednak praktyczna metoda pozwalająca na uzyskanie dowolnej pojemności licznika asynchronicznego przez skrócenie cyklu licznika dwójkowego o odpowiedniej długości. Metoda ta polega na detekcji żądanego stanu końcowego i zerowaniu licznika po wykryciu tego stanu (rys.4.1). Metodę tę można stosować w odniesieniu do dowolnego licznika, także w woroji scalonej. Jeśli długość cyklu licznika ma być równa P, to detektor powinien wykrywać wystąpienie na wyjściach licznika stanu reprezentującego liczbę P w kodzie binarnym. Wykrycie otanu P powinno spowodować wyzerowanio licznika. Następuje to w tym samym takcie zegara, w którym licznik osiąga stan P, a więc w jedpym takcie zegara na wyjściu licznika można obserwować dwa różne stany. Innymi słowy, w ciągu P taktów zegara licznik przyjmuje P+1 stanów (o,1,...,**).