21 (728)

4.9. Sacharydy

glicyryzyna

X = kwas D-glukuronowy

Jest to substancja 50 razy słodsza od cukru trzcinowego. Wyciągi z lukrecji działają spazmolitycznie na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, obniżają napięcie ścian żołądka oraz zmniejszają jego motorykę. Działają przeciwzapalnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego, ponieważ dezaktywują histaminę powstałą wskutek uszkodzenia komórek oraz zapobiegają dalszemu jej uwalnianiu. Dezaktywacja histaminy zmniejsza przekrwienie błon śluzowych żołądka i dwunastnicy — tym samym osłabia stan zapalny. Triterpeny lukrecji, o budowie zbliżonej do steroidowych hormonów nadnerczy (kortyzonu, deoksykortyzonu), wzmacniają właściwości przeciwzapalne tych związków. Lukrecja przeciwdziała dyskinezji w obrębie dróg żółciowych — zwiększa przepływ żółci do dwunastnicy, działa wykrztuśnie, zwiększa wydzielanie gruczołów błony śluzowej oskrzeli, rozrzedza wydzielinę.

Saporubina jest to zespół saponin korzenia mydlnicy lekarskiej (Saponaria offi-cinalis) (zawiera do 5% saponin), w którego skład wchodzą m.in. saponazydy A i D (pochodne kwasu kwilajowego) oraz saponarozydy B i C (pochodne kwasu gipsogeno-wcgo). W postaci odwaru działa wykrztuśnie, moczopędnie, żółciopędnie i pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego. Wchodzi w skład szamponów do włosów delikatnych, substancji czyszczących dla skóry wrażliwej i starzejącej się oraz płynów kąpielowych. W kosmetyce zastosowanie znalazły saponiny zwiększające przepuszczalność ścian przewodu pokarmowego i ułatwiające wchłanianie substancji aktywnych. Ma to duże znaczenie dla pełniejszego wykorzystania witamin oraz mikro- i makroelcmcntów.

Diosgenina jest saponiną steroidową, odkrytą w 1936 r. przez Tsukamoto w pochrzy-nie Dioscorea tokoro. Surowcem kosmetycznym zawierającym diosgeninę jest pochrzyn chiński (Dioscorea villosa), pnąca bylina z rodziny pochrzynowatych. Pochodzi z Azji Wschodniej. Stosowana jako fitohormon i substancja przeciwzapalna.

Osladyna, saponina bidesmozydowa, występuje w kłączu paprotki zwyczajnej (Poły podium vulgara). Jest jedną z najsłodszych znanych substancji — 3000 razy słodsza od sacharozy. W skład osladyny wchodzi 1 cząsteczka ramnozy i 3 cząsteczki glukozy.