282

1/kg/godz.:

Ocena diurezyj

■    najmniejsza ilość moczu konieczna do utrzymania homeostfflM

do 30 kg lub do 10 r.ż. - 1 ml/kg/godz., do 30 kg lub od lOlH

■    wielomocz (poliuria): >21/ 1,73 m²/dobę I skąpomocz (oliguria): <30 ml/m²/dobę (do 30 kg lub do 10 r.ż.^

od 30 kg i od 10 r.ż. <10-15 ml/godz) i bezmocz (anuria): <100 ml/l,73m²/dobę lub <60 ml/m²/dobę.

52.1. Badanie ogólne moczu

Podstawowym badaniem jest badanie ogólne moczu (powinna być to pierwsza poranna porcja moczu, po dokładnym umyciu ujścia cewki moczowej, ze strumienia środkowego, badanie należy wykonać możliwie w krótkim czasie od pobrania próbki w celu uniknięcia rozpadu elementów morfotycznych). W ocenie wyniku należy zwrócić uwagę na gęstość względną, odczyn moczu, obecność białka, cukru, acetonu, barwników żółciowych oraz skład osadu [16, 53,71, 74].

Gęstość względna

Zależy od wieku dziecka, od ilości spożytych płynów, zawartości sodu i białka, temperatury otoczenia. W pierwszych dniach życia gęstość względna waha się w granicach 1008-1018 g/1, u niemowląt wynosi 1002-1006 g/1. U dzieci starszych i dorosłych mieści się w granicach 1018-1026 g/1. Wysoka gęstość względna (hiperstenuria) występuje w cukrzycy, niska (hipostenuria) w moczówce prostej, izostenuria (stałe utrzymywanie się w granicach 1010-1011) jest charakterystyczna dla przewlekłego zapalenia nerek.

Odczyn moczu (pH)

Zależy od składu diety i wieku dziecka. Prawidłowy mocz jest kwaśny. U noworodków pH wynosi 5-7, u dzieci starszych 4,8-7,8. Utrzymujący się odczyn zasadowy może świadczyć o zakażeniu bakteriami wytwarzającymi ureazę i rozkładającymi mocznik {Protem, Pseudomonas, Klebsiella, Enterobacter), o niedoborze potasu, zasadowicy oddechową, kwasicy cewkowej, pierwotnym aldosteronizmie, diecie jarzynowo-owocowej.,

Barwa, przejrzystość i woń

Prawidłowy mocz jest słomkowo-żółty, co wynika z obecności urochromu, a natężenie barwy zależy od stopnia zagęszczenia moczu i przejrzystości. Przy obecności większych ilości soli mineralnych, składników komórkowych czy śluzu oraz w przypadku przechowywania w zimnie ulega zmętnieniu. Ceglasto-różowy osad zależy od obecności moczanów, biały - fosforanów lub szczawianów (tab. 5.27.). Noworodki mają mocz ciemny, może być też lekko mętny. Mocz niemowląt jest jaśniejszy niż dzieci starszych.

Barwa moczu może ulec zmianie dopiero po jego oddaniu i dłuższym przechowywaniu próbki na powietrzu, jak ma to miejsce przy zatruciu naftaliną czy w ostrej okresowej porfirii. Mocz niemowląt jest zwykle bez zapachu, intensywniejsza woń moczu występuje przy fermentacji amoniakalnej w stanach zalegania moczu w pęcherzu, przykry „ropny zapach” występuje przy zakażeniu układu moczowego (ostry - obecność £.