285 (5)

li! „wejście do kultury”. Poza polem widzenia badań statystycznych są często nowe praktyki albo ich zróżnicowanie. Rejestruje się na przykład dostęp do internetu, ale nie to, w jaki sposób ludzie z niego korzystają. Nie uwzględnia się też zazwyczaj praktyk, które uchodzą za mało „kulturalne” lub banalne (kursy tańca, kursy fotograficzne, chóry, zespoły muzyczne, teatry amatorskie, grillowanie, zajmowanie się zwierzętami, hobby). W odczuciu ludzi zaś, jak pisze Tomasz Szlendak (2011), kulturą i dobrym sposobem spędzania czasu wolnego jest po prostu robienie czegoś, co przepędza msdę i pozwala na bezpośrednie przebywanie z innymi ludźmi (chodzenie po ulicy w sobotni poranek nie jest zatem kulturą, ale wyjście wieczorem sb pubu w dużym mieście już nią jest).

Uprzywilejowanie niektórych wskaźników, a także sposób zadawania h pfssań, może mieć specyficzny punkt odniesienia, jakim jest orientacja życio-|Ję, klas średnich. Styl życia przejawia się na przykład w celach życiowych : Jednostek i w tym, jak intensywnie cele te wiążą się z indywidualizmem. Zbi-,pdew Bokszański (2007, s. 126) zauważa, że pytania, które mają mierzyć Indywidualizm, często są tak sformułowane, że z założenia indywidualizują respondentów, kiedy pyta się ich o to, jakie znaczenie ma w ich życiu Bóg,

*    nie o to, w jakim stopniu Bóg wpływa na ich życie. Chodzi o to, że ludzie reprezentujący nowoczesną, zindywidualizowaną religijność „wybierają” nie-

| jako Boga i sami określają, jakie ma znaczenie religia w ich życiu. W tradycyjnej religijności nie ma miejsca na to, by jednostka samodzielnie określała m, czy religia jest w jej życiu wartością, bo jest to oczywiste. Normą dla klas P^feedmch jest kontrolowanie własnego życia oraz projektowanie przyszłości,

*    zwłaszcza przyszłości dzieci. Dlatego na przykład, jak zauważają Maciej €*dbia i Przemysław Sadura (2012), w odpowiedziach na pytania dotyczące fSfesaow na przyszłość czy sposobu wychowywania dzieci niektórzy respon-

f Żenci są identyfikowani głównie przez rozmaite „braki” - brak planów na |-V wakacje, brak planów życiowych czy brak koncepcji wychowawczych.

Wreszcie przekonanie, że styl życia przejawia się przede wszystkim ■w czasie wolnym od pracy, również jest problematyczne. Nie chodzi przy I jedynie o to, że ważne okazują się codzienne praktyki, takie jak wy-|v;_:S8BESf$tywane środki transportu czy używanie kosmetyków. Niektóre f ;    klas średnich próbują integrować na różne sposoby odrębne sfery

If^^ssgc z pracy element stylu życia. Ceniona jest tu taka praca, która po-orientację życiową jednostki, a także daje się powiązać z ideałem t^^potrudem samorealizacji, możliwością podejmowania decyzji oraz sa-iMKBaBm/em. Innym problemem jest to, czy o czasie wolnym można mó-isŁże wtedy, kiedy ludzie cierpią z powodu jego nadmiaru albo gdy m jedyny czas, jakim dysponują. Badacze subkultur pokazują, że mło-śz.'if.r. usiłuje poprzez rozmaite praktyki (jak wystawanie na ulicy, częste :i®s^a23cwraxue) reinterpretować doświadczenie bezrobocia tak, aby dało przemienić w mniej bolesne i bardziej godne doświadczenie II    weekendu”.

Style życia - wskaźniki i sposób badania