275 (11)

Określenie azymutu diagramem Weira polega na wykonaniu następujących czynności graficznych:

1.    Na podstawowym południku diagramu zaznacza się w punkcie D wartość deklinacji ciała niebieskiego, przy czym w dolnej części południka odkłada się deklinacje południowe, a w górnej części deklinacje północne. Podobnie postępuje się ze skalą szerokości.

2.    Na siatce oznacza się punkt F, który powstaje w miejscu przecięcia się elipsy szerokości zliczonej z hiperbolą danego kąta godzinnego. Dla obserwatora na szerokości północnej kąty godzinne oznaczone są czarnymi liczbami. Ich wartości wzrastają z ruchem wskazówek zegara. Dla obserwatora na szerokości południowej wartości kątów godzinnych oznaczone są liczbami zielonymi i losną w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara.

3.    Łączy się punkt F z punktem D.

4.    Kierunek z F na D przesuwa się równolegle do środka diagramu (punkt O) i przesuwa aż do przecięcia się z zewnętrzną podziałką diagramu, na której odczytuje się azymut w systemie pełnym.

Uwaga. Należy pamiętał, że wykreślany azymut ma zawsze kierunek od punktu na elipsie szerokości zliczonej do punktu na skali deklinacji.

Dokładność określania azymutu diagramem Weira jest duża i wynosi ok. 0,2® do 0,3°.

Teoretyczne uzasadnienie konstrukcji tego doskonałego diagramu znajdzie Czytelnik w' pracy [I],

Zupełnie inaczej określa się azymut diagramem Rusta. Jest to metoda bardzo prosta. Jednak, aby określić wartość azymutu danego ciała niebieskiego, należy znać cztery elementy w trójkącie sferycznym. Azymut w tym wypadku zależy od argumentów

A - f(<p,6,t_x,h).

Uproszczony szkic diagramu Rusta wraz z przykładem przedstawiono na rys. 14.17. Diagram ten składa się z rodziny krzywych jednakowych wartości deklinacji i wysokości. Pionowe skale służą do odczytywania miejscowego kąta godzinnego t_k% będącego atgumentem wejściowym, i jednocześnie do odczytywania określanej wai-tości azymutu.

W celu określenia azymutu diagramem Rusta wykonuje się następujące czynności graficzne:

1.    Na pionowej skali odczytuje się wartość miejscowego kąta godzinnego i wykreśla równoległą do podstawy diagramu aż do przecięcia się z krzywą deklinacji w punkcie D.

2.    Z punktu D wykreśla się równoległą do pionowej skali aż do przecięcia się z krzywą wysokości w punkcie H.

3.    Z punktu H wykreśla się równoległą do podstawy diagramu aż do przecięcia się ze skalą pionową w punkcie A. Wartość A jest azymutem wyrażonym w systemie ćwiartkowym.

275