292 (13)

2)    współrzędne równikowe obu ciał niebieskich na moment obserwacji:

3)    poprawione wysokości obu ciał niebieskich.

Dla wymienionych danych maszyna oblicza współczynniki a, b, / obu ciał niebieskich według zależności (15.17), (15.18) i (15.19). Następnie oblicza ona A<p i A/. oraz współrzędne pozycji obserwowanej. Maszyna powtarza obliczenia, biorąc za podstawę wstępnie obliczone współrzędne pozycji obserwowanej, do chwili uzyskania wymaganych czy założonych dokładności.

15.3. OKREŚLANIE POZYCJI NIEJEDNOCZESNEJ Z DWÓCH LINII POZYCYJNYCH

15.3.1. Ogólna zasada określania pozycji niejednoczesnej

z dwóch linii pozycyjnych

Obserwator nic zmieniający swojego położenia w czasie może określić pozycję z obserwacji jednego ciała niebieskiego Na statku nic zmieniającym pozycji można zaobserwować wysokość ciała niebieskiego w różnych momentach ruchu dobowego. W rezultacie obserwacji Słońca w różnych momentach T, i T₂ przy odpowiedniej zmianie azymutów otrzymuje się pozycję obserwowaną. Jej współrzędne znajdują się w miejscu przecięcia się dwóch linii pozycyjnych.

Praktycznie taka sytuacja zdarza się bardzo rzadko. Zwykle statek jest w ruchu i znane są takie elementy, jak kierunek i droga przebyta w czasie. Obserwator

określa elementy dwóch linii pozycyjnych przy odpowiedniej zmianie azymutów w momentach 7”, i T_2% dla których znane są pozycje zliczone P.i i P.i- Dla tych pozycji określa on odpowiednie linie pozycyjne. Aby otrzymać pozycję obserwowaną w momencie T₂. należy przesunąć pierwszą linię pozycyjną w' kierunku ruchu statku o wartość drogi przebytej w czasie T_l — T_l.

Rys. 15.16. Pozycja z przesunięcia kół pozycyjnych na sferze niebieskiej

Na rysunku 15.16 przedstawiono, jak się określa pozycję obserwowaną na sferze w wyniku przesunięcia kół pozycyjnych uzyskanych z obserwacji Słońca. W momencie 7, rzut Słońca znajduje się w pozycji 5_ltaw momencie T₂ — w punkcie S₂.

292