21

fizycznych i nie wymaga żadnych szczególnych kwalifii niikacii w kapitalistycznych stosunkach klasowych. „Bia-poza podstawowym wykształceniem. Dziewiętnastowie^ ł_nj_erzyki”, pracujące w wolnych zawodach, na kierow-„urzędnik” to profesjonalista zajmujący stanowisko we ■ ° _ch stanowiskach w gospodarce lub administracji, wyka-dzach administracyjnych. W dzisiejszym systemie za\\n_v mogą stać się znaczącą siłą polityczną we współczes-wym jest o wiele więcej zajęć „urzędniczych”, jednak plu społeczeństwach. Marks miał z grubsza rację, gdy spo-urzędnika została zredukowana do stereotypowych i n,i_ewał się upadku właścicieli drobnego kapitału — drobnych wymagających zadań, które bynajmniej nie dają przy wile-_zedsiębiorców, kupców itp., czyli „dawnej klasy średniej . władzy. Po drugie, wzrost zatrudnienia w zawodach urz^nak, aby docenić wpływy nie posiadającej własności no-czych wiąże się z rosnącą liczbą kobiet podejmujących pL klasy średniej, należy odrzucić niektóre sformułowania na niższych stanowiskach „umysłowych”. W większości Marksa. Takie jest przynajmniej moje zdanie. Trzeba zresztą jów zachodnich kobiety stanowią przeważającą część oczciwie zauważyć, że niektórzy współcześni autorzy marksi-zatrudnionych w zawodach urzędniczych (a także usłttowscy próbują przeprowadzać analizę nowej klasy średniej, wych. np. jako sprzedawcy). Prace umysłowe zdominowiważając ją za bliższe Marksowi, niż według mnie jest to przez kobiety są na ogół zupełnie inne niż te, przy któmożliwe*.

--------j.    aatającej Mg

nowej klasy średniej, przeciwnie — należą do grupy, ktaktualnych kierunków rozwoju społeczeństw kapitalistycz-

nazwałem nodklasa coL-im-a    i—1„:-----¹ -•* ”* ję^nych. Najsłynniejsza z tych kon

rja) w erę, która nic jest już zdominov

______________ zaz«ⁿy jak w przeszłości, lecz przez „----------_---------- -

czaj brać na siebie lwią część zajęć związanych z prowad Autorzy ci nie mówią więc o „społeczeństwie postkapitalis-

tycznym”, ale o „społeczeństwie postindustrialnym . Rola,

zatrudnia się mężczyzn. Są to zazwyczaj zajęcia najbardi Nowe klasy, nowe technologie. Wielu wybitnych autorów, zi utynizowane, o niskim bezpieczeństwie zatrudnienia i niektórzy bliscy stanowisku Marksa, większość jednak baidzo wielkich perspektywach kariery. Kobiety pracujące w tabd niego odległa, zwraca uwagę na niektóre rodzaje zmian zawodach nie zaliczają się do rozrastającej się zamożiechnologicznych jako szczególnie istotne w kształtowaniu nowej klasy średniei. nrzeciwnip — nnio-jo    uaWualnych kierunków rozwoju społeczeństw kapitalistycz-

„ ___________________iW„, :h. Najsłynniejsza z tych koncepcji głosi, że wchodzimy

ty są przedmiotem podwójnego wyzysku (patrz rozdział werę, która nic jest już zdominowana przez przemysł fabrycz-dyskryminowane w systemie zatrudnienia, muszą leż zazi'ⁿy jak w przeszłości, lecz przez „technologię informacyjną

*    - • - . VJ    ŁVV

niem domu i wychowywaniem dzieci.

vjrw,ujrni , aic u „spuiecz.cii!>iwic    -------

Niektórzy autorzy doszli do wniosku, że w ten spo-N^ą odgrywa nauka w nowoczesnej produkcji, powszechne potwierdza się Marksowska prognoza pogłębiającej się ,f^{; zast}°sowanie komputerów, a ostatnio technologii mikroukła-letaryzacji” siły roboczej. Tylko jednak niewielu współc# ^dów- będą miały według nich bardzo głębokie konsekwencje nych podziela ten pogląd. Większość uznaje, że nowa kb ^dla dotychczasowego porządku społecznego, średnia nie jest wprawdzie tak duża, jak zakłada się w nai" _ Konsekwencje takie są rzeczywiście prawdopodobne

interpretacji statystyk ludności, lecz mimo to stanowi elein^f IT7~    ,,    , ,

Zobacz np. E.O. Wright. Claus, Crisis and the State, London 1978. lozdz. 3

-- ^ Dwie różne wersje (ej idei porównaj w: Daniel Bell. The Corning o

* Anthony Giddens, The Ciast Śmianie oftlie AdvancedSocieties U*' "*'^"^dusniĄ Society, New York 1973; Alain Touraine. Tlie Post-lndustna 1979, s. 288.    " ^ae,y- New York 1971.

71

70