Warzucha polska |
- V • ■ ■ ) | |
Cochlearia polonica | ||
Rodzina: krzyżowe - Brassicaceae |
Niezbyt efektowna, dwuletnia roślina o podnoszącej się łodydze, wysokości od 15 do 50 cm. Liście odziomkowe długoogon-kowe, o kształcie nerkowatym, liście łodygowe siedzące, jajowate, w nasadzie uszaste. Kwiaty białe, 4-płatkowe, zebrane na szczycie łodygi w wydłużone grono. Niewielkie zdolności rozmnażania wegetatywnego rekompensowane są przez bardzo dużą i długotrwałą żywotność nasion.
Kwiecień - wrzesień.
■■■■■i SIEDLISKO ■■■■ Zimne źródliska napiaskowe, z czystą wodą o odczynie obojętnym. Gatunek bardzo wrażliwy na zmianę warunków siedliskowych, źle znoszący konkurencję innych roślin, słaho kolonizujący nowe tereny.
Gatunek endemiczny Polski, poza naszym krajem niespotykany nigdzie na święcie. Jedyne miejsce naturalnego występowania warzuchy - źródliska rzeki Białej na Pustyni Błędowskiej - zostało zniszczone wskutek osuszania terenu pustyni i zaniku sieci wodnej. Dzięki zaangażowaniu botaników udało się ją przenieść na stanowiska zastępcze. Mimo że wysadzono ją w kilkunastu miejscach na obszarze Jury Kra-kowsko-Częstochowskiej, utrzymała się zaledwie na kilku. Obecnie występuje tylko u źródeł Centurii i Wierzycy.
Gatunek wymieniony w „Polskiej czerwonej księdze roślin” jako wymarły na stanowiskach naturalnych wskutek osuszania siedlisk. Na stanowiskach zastępczych zagrożeniami są: ogólne zmniejszanie się zasobów wodnych na terenach sąsiednich, prowadzące do spadku wydajności źródeł oraz bezpośrednie niszczenie na skutek wzmożonego ruchu turystycznego.
Według nomenklatury Światowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) należy do kategorii gatunków wymarłych. Nazwa łacińska nawiązuje do kształtu liści (cochlear - łyżka).
67