2 (104)

ritDAOOOIKA Sl*Of.HOZNA ŚRODOWISKOWA i Rozdziali

łf)

, „ |, ,w Nauki praktyczne zajmują się nie tylko teorią projektowania, lecz również ,1 ui.mu Wartość tych nauk wynika przede wszystkim stąd, że styka się w nich n_u naukowe, systematyzujące, z praktyką ukazującą poszczególne nieprze-i,|,i,mc takty, dzięki czemu „rodzą się nowe zdobycze i nowe pomysły”. Nauki l akty< /nr pełnią dzięki wpatrywaniu się w zjawiska życia rolę pionierską, pole-,| na lormułowaniu powstających zagadnień. Łączą każdy zawód, każdą pra-,, utylitarną z badaniem zachodzących zjawisk, stwarzają nowe metody poznania ludzkiego.

I >o nauk praktycznych należą przede wszystkim nauki lekarskie, rolnicze i tech-iii.li igiczne, polityka społeczna, pedagogika, czyli teorie zapobiegania chorobom i i.i iow ani a zdrowia, wytwarzania dóbr, organizacji stosunków między ludźmi, wychowania.

• CHARAKTERYSTYKA PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ

I'. d.tyogika społeczna jest nauką praktyczną, rozwijającą się na skrzyżowaniach nauk o człowieku, biologicznych i społecznych z etyką i kulturoznawstwem (teo-h.i j historią kultury) dzięki własnemu punktowi widzenia. Można go najkrócej • I im.lić jako zainteresowanie wzajemnym stosunkiem jednostki i środowiska, wpływem warunków bytu i kręgu kultury na człowieka w różnych fazach jego /v< u. wpływem ludzi na zapewnianie bytu wartościom przez ich przyjęcie i krze-wiimuc oraz przetwarzanie środowisk „siłami człowieka w imię ideału”.

I i/icdziny badań i przemyśleń pedagogiki społecznej rozszerzają się w związku i • y.ii/powaniem w życiu nowych zagadnień. Wpływają na nie osiągnięcia zarów-in> myśli teoretycznej, jak i doświadczeń praktycznych.

Znajomość rozwoju człowieka pedagogika społeczna uzyskuje przy pomocy nauk Iilologicznych i lekarskich, psychologii (rozwojowej, wychowawczej i społecznej), ii.mk pedagogicznych (zwłaszcza pedagogiki leczniczej). Pedagogika społeczna, ■I '• '/ylkowując wyniki tych nauk, urzeczywistnia syntezę o człowieku. Przekracza l u '•ilulaty wysunięte dla takiej syntezy (m.in. przez A. Carrela² i J. Pietera), wiążąc pi .iwy życia indywidualnego i zbiorowego, poszukując sposobów dostarczania I" u luict rozwoju i usuwania jego przeszkód.

Z tozległych spraw kultury pedagogika społeczna rozpatruje przede wszystkim warunki oraz sposoby uczestnictwa w jej dorobku i wyzwalaniu nowej twórczości. W iIui-mo życia społecznego spożytkowuje dane socjologii i polityki społecznej illa własnych poszukiwań. Dotyczą one przebiegu przemian społecznych i roli w nich działalności celowej. W ocenie wpływu poszczególnych czynników peda-

Alrxls Cnrrel (1873-1944) - francuski chirurg i biolog, o zainteresowaniach filozoficznych, Imiirat Nagrody Nobla 1012, profesor Instytutu Rockcfelera w Nowym Imlui Autor popularnej piaty Ullumitw ivl Inciwu, Paris 1935, ilmiuu rorrej na

^ika społeczna sięga po pomoc historii (zwłaszcza historii kultury i wychów.i iiifi historii społecznej i gospodarczej, historii ruchów społecznych).

W obrębie pedagogiki społecznej wystąpiły wyraźnie trzy działy stanowi.n <• . i ilc|szą specjalizację pracowników naukowych, opartą na znajomości podst.i . .wych zagadnień wspólnych. Są nimi: teoria pracy społecznej, teoria oświaty .1 loslych oraz historia pracy społecznej i oświatowej. Dzięki ich osiągnięciom I . .. I wpływem potrzeb życia kształtują się nowe działy.

I c o r i a pracy społecznej zajmuje się rozpoznawaniem warunków, których zachodzi potrzeba ratownictwa, opieki, pomocy, zabezpieczenia oraz

i.. .r.obów odnajdywania sił ludzkich i organizowania ich w celach twórczości g olowej. Na tym tle powstają nowe specjalizacje: pedagogika opiekuńcza i nauka .piawach młodzieży.

Iforia oświaty dorosłych obejmuje zagadnienia potrzeb w zakresie kultury duchowej i możliwości. Rozpatruje sposoby dostarczania podniet rozwoju dopomagania jednostkom i grupom w wykonywaniu zadań, które życie stawia pi 'od nimi, uzupełniania ruchów oświatowych przez organizację urządzeń, syste-... ilyzuje sposoby i wyniki kształcenia oraz spożytkowania wczasów. Na tle tych i i.l.tń, doświadczeń i rozważań kształtuje się i wyodrębnia pedagogika pracy. Historia pracy społecznej i oświatowej poszukuje czynników olucji urządzeń społecznych i ich powiązań, trwałości i zmienności dążeń i li.im, skutków celowych oddziaływań i roli samorzutnych zjawisk na szerszym u. . ycia społecznego i gospodarczego.

I l.i/wa pedagogiki społecznej wyraża jej rolę łącznika pomiędzy zespołem nauk ■ .chowaniu i nauk o kulturze i społeczeństwie.

I I'OGLĄD NA WYCHOWANIE

i ■ ijr. io wychowania w pedagogice społecznej obejmuje wspomaganie autonomie / u , , li przebiegów rozwoju i wrastania, nasycanie gleby wrastania wartościami

11., i. .liku dotychczasowego oraz wprowadzanie w istniejący dorobek myśli i pnicy, uczenie umiejętności wyboru, stawianie celów życia i pracy, budowanie !> c .lo nich wiodących, usprawnianie w korzystaniu z narzędzi i sposobów dal-11 twórczości.

Wy. howanie tak pojęte opiera zamierzoną działalność wychowawczą na spo-», fI' iwaniu wszystkich dziedzin twórczości. Obejmuje cały przebieg życia lud/ i i. i.wszelką działalność, w której człowiek, stykając się z instytucjami i z lud/ a poddając się ich wpływom, wnosi własne wartości. Przedmiotem badań s.| nic ^j Ił. ■ .prawy jednostek, lecz i grup ludzkich, nie tylko oddziaływanie wychowaw Ir. / również samowychowanie i samokształcenie indywidualne i zespołowe. Pedagogika społeczna zajmuje się przede wszystkim zagadnieniami rozpoznawa nirt l ws|iomagania rozwoju sił ludzkich (fizycznych i psychicznych), jeszcze nie

i..Hycli, włączania ich w twórczość dnia bieżącego i jutrzejszą, Tlen pogląd prowa Ti do lo/ióż,niania I r i a i, n I p | s t o 11 I o widomym wkładzie spraw aktualnych