2 (2570)

litycznej. Jednocześnie dostarczają one ekonomii politycznej wiedzy o konkretnych procesach gospodarczych, wiedzy potrzebnej, aby teoretyczne uogólnienia ekonomii politycznej były zgodne z rzeczywistością.

Ekonomia szczegółowa, jej działy (ekonomiki)

Ekonomia polityczna traktuje proces gospodarczy jako całość, której elementy są ze sobą powiązane prawami ekonomicznymi. Ze względów praktycznych istnieje jednak także potrzeba wyodrębnionego rozpatrywania poszczególnych dziedzin lub aspektów procesu gospodarczego, rozpatrywania zarówno teoretycznego (tj. z punktu/widzenia praw ekonomicznych), jak też opisowego (tj. z punktu widzenia konkretnego przebiegu). Zajmują się tym poszczególne działy ekonomii szczegółowej (zwanej także ekonomią stosowaną). Działy te często, choć nie zawsze, określa się mianem ekonomik; mówi się więc o ekonomice przemysłu, ekonomice rolnictwa, ekonomice handlu, ale — o nauce o finansach, nauce o bankowości itp. Ekonomia szczegółowa stanowi więc, dokonane według poszczególnych działów lub aspektów procesu gospodarczego, połączenie pewnych działów ekonomii politycznej i ekonomii opisowej. Uzasadnienie takiego połączenia wynika z praktycznych potrzeb nauczania, organizacji instytutów badawczych, a zwłaszcza kształcenia kadr fachowców wyspecjalizowanych w poszczególnych działach lub aspektach procesu gospodarczego. Rzecz jasna, że poszczególne działy ekonomii szczegółowej zaliczamy do nauk ekonomicznych.

Ekonomia polityczna a ekonomie poszczególnych formacji społecznych

ak wiemy, działanie poszczególnych praw ekonomicznych ma określony zasięg historyczny. Ponadto prawa te nie działają w odosobnieniu, lecz tworzą w obrębie danej formacji społecznej wzajemnie powiązany układ, który określamy mianem sposobu działania formacji społecznej ¹. Istotne znaczenie mają tutaj pTawa ekonomiczne specyficzne dla danej formacji społecznej, a zwłaszcza jej podstawowe prawo ekonomiczne. Dlatego ekonomia polityczna ujmuje badanie praw ekonomicznych w sposób historyczny, rozpatruje działanie praw ekonomicznych w obrębie poszczególnych formacji społecznych, bada wzajemne powiązanie działania praw ekonomicznych i dąży do odkrycia sposobu działania rozmaitych formacji społecznych, ich „ekonomicznego prawa ruchu”.

W związku z tym dzielimy naukę ekonomii politycznej na części, odpowiadające poszczególnym historycznym formacjom społecznym. Roz-

1

Zob. wyżej rozdział trzeci.