2 (2775)

Zadania trenera w zakresie taktyki

Trener w czasie gry w niezbyt dużym zakresie może przeciwdziałać nieprzestrzeganiu dyscypliny taktycznej niektórych zawodników (np. włączanie się do zadań ofensywnych zawodnika, któremu trener powierzył rolę ..plastra’’, brak odwagi w organizacji gry ofensywnej zawodnika grającego na pozycji libero (gra dla siebie), zbyt duże akcentowanie gry indywidualnej

nadużywanie dryblingu kosztem gry zespołowej). Trener może natomiast zmienić takiego zawodnika w czasie gry lub nie wystawiać go na następny mecz.

Każdy trener musi „trafić ze składem" oraz dobrać taktykę gry do aktualnych możliwości fizycznych, technicznych, taktycznych i psychicznych poszczególnych zawodników. Plan gry pod konkretnego przeciwnika musi być czytelny dla piłkarzy, zaś zadania indywidualne dostosowane być muszą do psychofizycznych możliwości zawodnika. Poszczególni piłkarze muszą mieć jasne wyobrażenie o tym, jakie indywidualne i zespołowe zadania mają do spełnienia w zakresie atakowania i bronienia. Jest to założenie do precyzyjnego sformułowania zasad zachowania się w grze dla każdego piłkarza.

Punktem wyjścia moich rozważań jest teza, że właściwie zorganizowana i dobrana gra obronna jest podstawą każdego zwycięstwa (pozytywnego wyniku meczu). Dlatego też moje opracowanie nie jest czymś nowym, jest natomiast przypomnieniem znanych już zasad taktycznych w grze obronnej, szczególnie dla trenerów drużyn młodzieżowych i niższych klas.

I    zasada: znaczenie gry 1x1

Odebranie piłki przeciwnikowi jest podstawową czynnością obronną każdego zawodnika. Ale żeby odebrać piłkę, trzeba umieć odpowiednio się ustawić, przewidywać rozwój wydarzeń na boisku. Trzeba także umieć agresywnie kryć i być stale przygotowanym na skuteczną grę 1x1. Najlepsze drużyny na Mś-94 w USA - Brazylia czy Włochy miały najlepszy wskaźnik w grze 1x1 w defensywie. Unikanie gry ze względu na ryzyko przegranej powoduje, że przeciwnik łatwiej dochodzi do pozycji strzeleckiej w pobliżu naszej bramki. Ceiem ataku na zawodnika z piłką musi być sprowokowanie przeciwnika do popełnienia błędu i odebranie mu piłki. Nie wolno biernie oczekiwać na błędy przeciwnika. Ważne, żeby wszyscy zawodnicy chcieli aktywnie bronić. Przeciwnik musi być stale prowokowany do błędów i utraty piłki.

Podstawą wszystkich akcji meczowych jest zachowanie się zawodników w układzie 1x1. Zespół, który przeważnie wygrywa pojedynki 1x1, wygrywa z reguły także mecz. Z tego powodu trening 1x1 zajmować powinien w całym procesie treningowym jedną z podstawowych pozycji. Średnio pojedynki 1x1 stanowią 30% meczu.

II    zasada: w kierunku piłki

Podstawą aktywnej obrony w wykonaniu naszych zawodników jest wzajemna asekuracja i stosowanie podwojeń - czyli ataku dwóch zawodników na przeciwnika z piłką celem odebrania piłki lub „odcięcia" mu podań prostopadłych, skośnych i poprzecznych, jak również ukierunkowanie ruchu zawodników obrony w kierunku piłki. To zwiększa skuteczność wygranych pojedynków 1x1. Również dobra asekuracja ma dodatni wpływ na agresywność ataku naszego obrońcy na przeciwnika z piłką. Jeżeli napastnik lub pomocnik przegra pojedynek 1x1 w środku pola, to asekurujący go blisko obrońca powinien natychmiast zaatakować zawodnika z piłką. Gwarancją skuteczności ataku w strefie środkowej jest mała odległość między asekurującymi się zawodnikami. Skracanie pola gry, „ruch do piłki” obrońców powoduje zwężenie linii obrony, co daje większą zwartość całej formacji i gwarancje przejęcia funkcji w szybkim tempie przez asekurującego zawodnika.

a)    Piłkarze kryjący (w pionie) muszą ustawiać się blisko siebie, aby ubezpieczać atakującego przeciwnika z piłką,

b)    Sposób ustawienia i asekuracja wymaga dużej uwagi, koncentracji i stałej obserwacji akcji przeciwnika z piłką i bez piłki,

c)    Zawodnik przeciwnika z piłką jest zawsze źródłem największych zagrożeń na własnej połowie boiska.

III zasada: skracanie pola gry

Wyjście do przodu całego bioku obronnego, np. przy wybiciu piłki przez bramkarza, jest obecnie stosowane jako kanon gry obronnej. Ma on na celu zagęszczenie środka pola przez 8-9 zawodników i agresywne krycie

-    odebranie piłki, a w razie braku takiej możliwości

-    zmuszenie przeciwnika do niekorzystnego dla niego zagrania. W razie zaś przechwycenia lub odebrania piłki istnieje duża możliwość szybkiego kontrataku większą ilością zawodników.

Należy pamiętać, że warunkiem skutecznego skrócenia pola gry jest poprzedzający ten manewr atak pomocnika na zawodnika z piłką ze skutecznym podwojeniem. Podczas ruchu do przodu formacji obronnej sygnał słowny daje iibero, który równocześnie jest odpowiedzialny w wypadku wygrania pojedynku 1x1 przez przeciwnika i możliwości zagrożenia - dokonuje on nawrotu, stwarzając głębię obrony ceiem zaatakowania przeciwnika zagrażającego naszej bramce lub opóźnienia jego akcji ofensywnej.

Skracanie pola gry stosujemy gdy:

1)    zawodnik drużyny broniącej wybije daleko pitkę w kierunku bramkarza przeciwnika - np. w piąst-kowaniu piłki przez bramkarza po rzucie różnym

2)    zawodnik drużyny z piłką został zaatakowany i zmuszony do niekorzystnego dla niego zagrania

3)    gdy drużyna atakująca podaje piłkę w kierunku własnej bramki, np. w celu gry na czas.

Skracanie pola gry powinno być równoznaczne z ruchem zawodników w kierunku miejsca, w którym znajduje się zawodnik z piłką. Skracając pole gry należy zachować właściwe proporcje odległości między zawodnikami pomocy i obrony, celem uniknięcia spłaszczenia całości ustawienia obrony.

Gra na spalony jest jedną z form skracania pola gry. Tym manewrem, wykorzystując interpretację przepisów, bez konieczności podejmowania bezpośredniej walki o piłkę z przeciwnikiem, można ją odzyskać:

a)    w wykonaniu libero, poprzez skracanie głębi obrony do linii pozostałych obrońców

b)    w wykonaniu całej formacji defensywnej poprzez skracanie pola gry.

Skuteczność gry na spalony wymaga: ał dobrej organizacji gry obrony

b)    dużego doświadczenia i zgrania zawodników obrony

c)    dobrej sprawności fizycznej, szczególnie szybkości.

7