30 31 (31)

30 * Alkmeon obu i zmarła w sędziwym wieku. Po śmierci Zeus przeniósł ją na Wyspy Szczęśliwych, gdzie wyszła za mąż za ->Radamantysa, syna Zeusa i -» Europy. • Niewiele zachowało się jej wizerunków na malowidłach wazowych. Jest jednak bohaterką licznych sztuk dramatycznych, np. tragikomedii Amfitrion Plauta. Patrz także Tlepolemos.

Alkmeon, ’syn króla -> Argos -» Amfiaraosa i -» Eryfili. Uczestnik wyprawy —> epigonów. Ojciec wymógł na nim obietnicę zemsty na matce, która zmusiła Amfiaraosa do udziału w wyprawie —> siedmiu przeciw Tebom (w której poległ). Eryfila przekupiona została suknią i naszyjnikiem tebańskiej królowej -» Harmonii (patrz naszyjnik Harmonii, suknia Harmonii). Po zdobyciu Teb A. wrócił do domu i zabił matkę. Przed śmiercią matka rzuciła na niego przekleństwo. Z wieszczką -» Manto miał dwoje dzieci: Amfi-locha i² Tejsifone. Za radą -»Pytii delfijskiej udał się A. nad rzekę -»Acheloos, gdzie bóg tej rzeki oczyścił go z przelanej krwi i dał mu za żonę swoją córkę -> ¹ Kalli-roe. Kiedy syn króla Argos chciał podstępnie zdobyć dla swojej żony peplos (suknię) i naszyjnik Harmonii należący wówczas do Fegeusa, ojca jego pierwszej żony Arsi-noe, został skrytobójczo zabity.² Był także inny A., protoplasta arystokratycznego rodu ateńskiego Alkmeonidów. Patrz także Tersandros.

Alkyone,¹ córka króla wiatrów -> Eola, żona króla Trachiny —> Keyksa. Pewnego razu jej mąż, namiętny żeglarz, wbrew przestrodze żony wybrał się na potów. Nagle rozpętała się burza, statek wywrócił się, Keyks popłynął z falami. A. z rozpaczy rzuciła się do morza. Bogowie, wiedząc, jak bardzo kochała swego męża, zlitowali się nad nią i kiedy porwany przez fale Keyks dał znak życia, zamienili ich oboje w ptaki: A. w zimorodka (‘halkyon’), Keyksa w mewę (‘keyks’). Inna wersja opowiadania mówi o tym, że to Zeus zamienił A. i jej męża w ptaki. Była

I także ² A., córka -> Marpessy i -» Idasa, zwano ją także Kleopatrą. ³ A. jedna z -> Plejad, miała z -»Posejdonem córkę Ajtuzę. Mit o A. jest bardzo stary, znamy go przede wszystkim z ->Metamorfoz (ks. XI, w. 410-750) Owidiusza. • Kantatę zatytułowaną Alcyorte (1902) skomponował M. Ravel.

Alkyoneus, ¹ przywódca buntu -> gigantów przeciwko bogom Olimpu. Urodziła go bogini ziemi —> Gaja z krwi boga nieba —> Uranosa. Nie mógł on zginąć, walcząc na ziemi, na której się urodził. Z tej też przyczyny, za radą -» Ateny, -»Herakles przeniósł go daleko od Palleny (w Macedo-

Aloadzi* 31

nii) i tam przebił strzałą. Córki A., Alkyonidy, po śmierci ojca rzuciły się do morza. Bogowie jednak zdecydowali inaczej i przemienili je w ptaki (zimorodki). • Wizerunek A. znamy z licznych malowideł przedstawiających walkę gigantów z bogami, tzw. gigantomachię. ² Inny A. z —»Delf, młodzieniec niezwykle piękny, przyczynił się do zgładzenia Lamii i uwolnienia Fokijczyków od potwora wychodzącego z groty na stokach góry Kifris, porywającego z pól ludzi oraz stada. Gdy mieszkańcy Delf zwrócili się do wyroczni, —> Apollo nakazał złożyć w ofierze potworowi jednego z młodzieńców. Wybór padł na A., lecz Eurybatos zaofiarował swe zastępstwo, gdy zaś kapłani wyrazili zgodę i w wieńcu ofiarnym odprowadzili go do groty potwora, Eurybatos chwycił i wydobył na światło dzienne Lamię (zwaną też Sybaris); rzucił ją na skaty, o które roztrzaskała sobie głowę. W tym miejscu, gdzie zginęła Lamia, wytrysnęło źródło, które mieszkańcy Delf nazwali Sybaris. Od nazwy tego źródła pochodzi nazwa miasta, założonego później przez Lokryjczyków w Italii. Allekto, Alekto, jedna z -»erynii, bogiń zemsty i klątwy.

Patrz także eumenidy, furie, harpie, Megajra, Tejsifone. Aloadzi, dwaj olbrzymi, -»Otos i —> Efialtes, synowie Alo-eusa i Ifimedei (inna wersja podaje, że byli synami -> Posejdona). Wzrastali z tak niebywałą szybkością, że mając dziewięć lat, osiągnęli wzrost ok. 17 m, po czym postanowili wypowiedzieć wojnę bogom. By się dostać na Olimp, olbrzymi położyli na siebie dwa najwyższe szczyty - ustawili górę Ossę na Olimpie, a Pelion na Ossie. Wierzyli, że uda się im to osiągnąć, ponieważ według przepowiedni ani człowiek, ani bóg nie może ich zabić. Zamierzali wypełnić morze górami, a wodę morską przenieść na ląd. Związali -» Aresa łańcuchami i zamknęli w beczce z brązu, z której dopiero po trzynastu miesiącach uwolnił go —»Hermes. Nie mogąc tolerować tego rodzaju działań, —> Zeus zabił ich piorunem. Inna wersja podaje, że -»Artemida wbiegła między nich w postaci tani. Pragnąc ją upolować, zginęli, rażąc się wzajemnie strzałami (według innego podania, to brat Artemidy -> Apollo zabił ich strzałą). W ten sposób wypełniła się przepowiednia. O zdarzeniu tym opowiada -»Odyseusz w poematach Homera —> Iliada (ks. V, w. 385 nn.) i —» Odyseja (pieśń XI, w. 305 n.): „Mając bowiem lat dziewięć mierzyli dziewięć łokci wszerz, a dziewięć sążni wysokości. Nawet bogom nieśmiertelnym w Olimpie grozili zgiełkiem i zamętem wojny. Zamyślali położyć Pelion na Ossę, by się dostać do nieba,