30 (360)

/

Rys. 11.48. Łożysko poprzeczne z trzema wahliwymi płytkami panwiowymi z regulacją luzu łożyskowego, uszczelnienie odrzutnikowe

W celu stabilizacji czopa w łożysku hydrostatycznym wydziela się na panewce obszary ciśnieniowe zwykle symetrycznie rozmieszczone na jej obwodzie. Są to wgłębienia na powierzchni nośnej o kształcie prostokątnym. Łączą się one otworami ze źródłem wysokiego ciśnienia. Jeśli są one zasilane ze wspólnego rurociągu jak na rys. 11.49 przy przemieszczeniu czopa ze środkowego położenia, szczelina pomiędzy nim a panewką

Rys. 11.49. Schemat poprzecznego łożyska hydrostatycznego

zwiększa się z jednej strony, powodując zwiększenie przepływu przez nią i spadek ciśnienia w całym rurociągu, a zatem i w innych obszarach ciśnieniowych. Nie istnieje siła kierująca, która byłaby w stanie sprowadzić z powrotem czop do środkowego położenia. Tej niestateczności czopa można uniknąć przez zastosowanie dławienia na dolocie do każdego obszaru ciśnieniowego. Elementami dławiącymi mogą być otwory o bardzo małej średnicy, zaworki iglicowe itp. Pozwalają one przy odpowiednim zwymiarowaniu na przepływ tylko niewielkiej ilości smaru. Wówczas

L

przy przesunięciu czopa w głównym rurociągu ciśnienie nie spada, a zatem i w obszarach ciśnieniowych po stronie zwężającej się szczeliny. Istnieją więc siły kierujące czop w położenie równowagi. Hydrostatyczne łożysko obrabiarkowe przedstawia rys. 11.50.

Z tego samego względu, gdy maszyna posiada kilka łożysk hydrostatycznych, każde z nich musi być zasilane niezależną pompą lub w przypadku pompy tłoczkowej wielocylindrowej, z oddzielnego cylindra, czy też grupy cylindrów.

Łożyska smarowane smarem stałym są proste pod względem konstrukcji. Przykładem tego mogą być łożyska pokazane na rys. 11.51. Komora na zapas smaru może znajdować się wewnątrz łożyska i wówczas jest

Kys. 11.51. Łożyska smarowane smarem stałym z wewnętrzną komorą 1 na zapas smaru i zaworkiem do napełnienia 2

zamykana zwykle zaworkiem. Może być umieszczona na zewnątrz, stanowi ją wtedy wnętrze smarownicy, np. Stauffera. W sprawach konstrukcji łożysk smarowanych gazami lub metalami ciekłymi odsyłamy czytelnika do prac specjalnych.

Głównym warunkiem pewności ruchowej łożyska ślizgowego jest wolność od wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń w smarze oraz stałe dostar-

395