311 (22)

12.3. Niektóre metody fizyczne badania struktury mak rocząsteczek

123A. Rcntgcnografia

Obraz dyfrakcyjny w rentgenowskiej analizie strukturalnej uzyskuje się dzięki zjawisku interferencji fal wiązki promieniowania rozproszonego przez atomy matem W celu uzyskania tego efektu powinny być spełnione następujące warunki:

1.    DiuRotf fali padającego promieniowania musi być porównywalna z odległością między atomami stanowiącymi centra rozpraszania

2.    Układ mymszający pow inien wykazywać przestrzenne uporządkowanie.

3.    Pronuemowanie musi być spójne.

Długość fali stosowanego promieniowania wynosi 0.2-2A • 10*¹⁰ m. co jest porównywalne do odległości między atomami lub ugrupowaniami w cząsteczce (1-100 • 1C¹⁰ m). Uporządkowanie przestrzenne obiektu jest spełnione dla postaci krystalicznej. MoZna to uzyskać w odniesieniu do wielu białek, enzymów oraz wirusów. Regularność rozmieszczenia występuje również w strukturach włóknistych (włosy, wełna). DNA i inne biopolimery (wielocukry) moZna również przeprowadzić w stan ulo/enia kierunkowego, uzyskując makroskopową strukturę włókna lub uporządkowania na powierzchni. W tym przypadku rentgenografia daje informacje tylko o bardziej uporządkowanych obszarach. Źródłem rozproszonego spójnego promieniowania elektromagnetycznego są elektrony, przy czym liczba elektronów oraz ich rozkład decydują o zdolności rozpraszania promieniowania.

Promieniowanie padające pod kątem 0 (kąt połysku) na grupę płaszczyzn sieciowych generuje wtórne, spójne promieniowanie o lej samej długości fali pochodzące od elektronów poszczególnych atomów (ryc. 12.13). Uzyskuje się interferen-cję tych fal w postaci wzmocnienia, co jest opisane równaniem Bragga:

311