316

1

5. Podstawowe badania diagnostyczne    209

holizmu tlenowego i zdolności do fagocytozy [NBT - błękit nitrotetrazolowy pod opływem nukleotydów pirydynowych NADH i NADPH ulega wewnątrzkomórkowej redukcji do formazonu (nierozpuszczalne niebieskie kryształy)],

*    ^aniluminescencja granulocytów krwi obwodowej — ocena aktywności metabolizmu tlenowego na podstawie emitowanego przez granulocyty światła,

•    test hamowania migracji leukocytów — ocena czynności limfocytów, określenie zdol-    I

ności do wytwarzania po zadziałaniu bodźca antygenowego — czynnika hamującego

ruch leukocytów (migration inhibitor factor — MIF), _a oznaczanie aktywności enzymów leukocytów,

g oznaczanie antygenów leukocytowych i przeciwciał przeciwleukocytamych, przeciw-l^totzeciwjądrowych.

Najlepiej poznane są antygeny układu HLA (human leukocyte antigenś) nazywanego układem zgodności tkankowej, o najsilniejszej ekspresji na limfocytach. Antygeny te (A, B, C, D, DR, DQ, DP) lub przeciwciała przeciwko nim skierowane (niewystępujące filologicznie, powstają w wyniku alloimmunizacji w czasie ciąży lub po przetoczeniu krwi) mają największe znaczenie w transplantologii, transfuzjologii, medycynie sądowej, a także mogą być przydatne w diagnozowaniu niektórych chorób, zwłaszcza autoimmu-nizacyjnych (m.in. zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa — B27 u 87%; chroniczne aktywneizapalenie wątroby — DR3 u 13,9%).

' Antygeny granulocytame mają mniejsze znaczenie niż HLA, natomiast przeciwcia-ła przeciwgranulocytame odgrywają rolę w transfuzjologii, w neutropenii noworodków waastępstwie konfliktu Serologicznego, w autoimmunologicznej granulocytopenii noworodków oraz wigranulocytopenii polekowej.

^Oznaczanie powierzchniowych determinant antygenowych limfocytów (przy użyciu przeciwciał^monoklonalnych); limfocyty: T, T-helper, T-suppressor — odpowiedzialne •downie za odpowiedź komórkową, stosunek Th do Ts wynosi ok. 2:1, B — odpowiedzialne & odpowiedź humoralną; oznaczanie limfocytów odgrywa dużą rolę w niedobo-rach immunologicznych i hematologii dla niektórych chorób rozrostowych (np. chłoniak Buricita ^przewaga limfocytów B, białaczka włochatokomórkowa - przewaga B, ostra białaczka limfoblastyczna - przewaga T) [17, 34, 62].

Krwinki płytkowe — trombocyty [1Q⁹/1; tys/pl], wartości referencyjne:

150-350* 10®/1

Zmniejszona liczba płytek (trombocytopenie):

■    zmniejszona produkcja płytek (wrodzone - np. zespół Fanconiego, nabyte - anemia ■plastyczna, białaczki, chłoniaki, leki, promienie jonizujące),

I zwiększone niszczenie płytek nieimmunologiczne (skaza małopłytkowa w zespole hemolityczno-mocznicowym, AJRDS, DIC, polekowe, ciąża),

■    zwiększone niszczenie płytek immunologiczne (samoistna plamica małopłytkowa,

Jśgpdukowana daeparyną, potransfuzyjna),

■    zwiększona sekwestracją płytek (hipersplenizm, hipotermia),

■polekowe (leki nasercowe — digoksyna, nitrogliceryna; przeciwzapalne — sole złota, chlorochina, aspiryna: przeciwbakteryjne — penicylina, cefalosporyny, sulfonamidy;

■Sfilh^jKDadciśnieniowe i moczopędne -twmetyldopa, furosemid; przeciwcukrzycowe