318 (25)

Zależność (12.16) wykorzystuje się do ogólnej charakterystyki związków optycznie czynnych (prawo- i kwoskrętnych) i oznaczeń stężenia

Informacje o budowie związku chemicznego można uzyskać, badając zmiany skręcalności właściwej w zależności od długości fali. czyli badając dyspersją skrę-calnoici właściwej lub cząsteczkowej (ORD).

Dla niektórych związków chemicznych zakżność |qż) =f(A) ma postać monofonicznie zmniejszającej się wartości |ą>) ze wzrostem długości fali. Przebieg zakż-ności wykazuje zdecydowaną odmienność, jeśli związek chemiczny charakteryzuje się w zakresie użytych długości fali występowaniem pasm absorpcyjnych. W takim ośrodku fak spolaryzowane kołowo nic tylko rozchodzą się z różnymi prędkościami. ale są również w różnym stopniu pochłaniane. Taki ośrodek wykazuje dichn* izm kołowy (CD) - krzywa ORD jest anormalna - jest to wynik efektu Cottona. Poza obszarem, dla którego wy stępują pasma absorpcyjne ORD. skręcalność można ująć zależnością:

W--3^7    <12.18)

A ” Aę

fdóc k - Wala uktna od masy    - dtujoW fali efektywnej (dla totek A,.: 212 am kib

220 Mn). X - dlupiW Cali toftlła.

Dla biakk zawierających odcinki spirali a ich ud/ial procentowy (/) w łańcuchu pepcydowym można uzyskać z zakżności:

(12.19)

gdzie: a₉ i b₉ - %uic

Ogólnie wielkość /wyznacza się z wykresu zakżności (ę>) od (A²/^, - l)*¹ metodą dopasowaniu funkcji. Przyjmuje się. że dla struktur spiralny ch najbardziej miarodajna jest wartość której wartość po denaturacji białka spada od kilkuset do prawie zera. Odniesieniem modelowym ilustrującym zależność ORD od typu uporządkowania łańcucha peptydowego mogą być krzywe przedstawione na rycinie 12.19. uzyskane dla syntetycznego poliaminokwasu. Oznaczenia są niepewne, jeśli w cząsteczce białka występują odcinki spirali przeciwnej orientacji (prawx>- i Icwo-skrętnek

W tabeli 12.3 zestawiono procentową zawartość struktur spirali a niektórych biakk.

Metodę ORD wykorzystuje się również do analiz strukturalnych DSA. Po hydrolizie kwasów nukleinowych mieszanina nukkotydów wykazuje nieznaczną skręcalność właściwą, która rośnie wraz ze wzrostem uporządkowania nukleoty-dów. W zakresie analitycznym dyspersja skręcalności optycznej jest tutaj mniej użyteczna niż w przypadku biakk i polipeptydów.

318