31 (520)

31

niczna między środkiem a tyłem języka, przy każdej z wymienionych i opisanych pięciu samogłosek, to ułożą się one przy schematycznym przedstawieniu w sposób następujący, przy przecięciu pionowym, dzielącym głowę na dwie części symetryczne:

przednia

tylna

środkowa

wąska

Układ taki nosi w fonetyce nazwę „trójkąta samogłoskowego”; spotykamy go po raz pierwszy, jak się zdaje, u Hełłwaga w „Dissertatio nauguralis physiołogico-medica de formatione loąuelae”, z roku 1781.

Pozostaje nam jeszcze określenie położenia grzbietu języka przy y. Jest to samogłoska przednia, pod względem otwarcia stoi na połowie drogi między t a e, nieco bliżej i, jednak jest mniej wysunięta naprzód, mniej więcej tak jak e.

§43. Układ samogłosek angielski

Ogromne bogactwo samogłosek w mowie angielskiej wywołało konieczność więcej złożonego systemu klasyfikowania ich. Podajemy go staj według przedstawienia Sweeta w pracy „The Sounds of English” Oiford 1910, wyd. 2). „Ponieważ każde nowe położenie języka wytwa-za nową samogłoskę i ponieważ liczba możliwych położeń jest nieskoń-zona, oczywiście liczba możliwych samogłosek musi być nieskończona, ‘falezy przeto wybrać pewne określone punkty, które by służyły jak gdy-y za znaki długości i szerokości geograficznej, od których można by naerzyć z mniejszą lub większą ścisłością pozycje pośrednie”. System mgiełski odróżnia trzy położenia poziome i trzy pionowe dla języka, a punkt wyjścia bierze się położenie obojętne, zajmowane przez \język t- stanie spoczynku. Wszelkie samogłoski, przy których język musi się ofnąć wstecz z pozycji obojętnej, są tylne; wszelkie, przy których posu--a się ku przodowi z tejże pozycji centralnej, są przednie; wreszcie środkowe samogłoski — to takie, przy których nie wykonywa ruchu pozio-uego wcale, lecz pozostaje w pozycji obojętnej albo wykonywa ruch jedynie pionowy.