321 (21)

a B — atom mniejszy. Teoretyczny stosunek rJr_B —1,225. Stosunek rzeczywisty jest zwykle zawarty w granicach 1,06-1,38. Atomami większymi (A) są zwykle: Na, K, Ca, Ti, Zr, V, Cr, Mo, W, Fe, Cu, Au, Mg, Bi, Re, Ag, Pb. Atomami mniejszymi (B) są najczęściej: W, Fe, Cu, Au, Mg, Bi (atomy te występują w obu położeniach) oraz Co, Ni, Be, Zn, AL Istnieją trzy typy struktur faz Lavesa.

Struktura typu MgCu₂ (rys. 5.22). Atomy magnezu tworzą sieć regularną typu diamentu (000, MOG, HiO)' Czworościany utworzone przez atomy miedzi stykają się z sobą narożami i zajmują takie położenia, że ich środki ciężkości mają współrzędne: zLLi, liiG- Każdy atom miedzi jest otoczony przez 6 innych atomów miedzi w odległości

rf,=(W2)/4 i przez 6 atomów magnezu w nieco większej odległości d₂~(a\!\l)j8 (a oznacza długość krawędzi sześciennej komórki sieciowej). Każdy atom magnezu jest otoczony tetraedrycznie przez 4 atomy magnezu w odległości <f₃ =(a_x/3)/4 oraz przez

12 atomów miedzi w odległości t/₂ = (tfVll)/8. Komórka sieciowa mieści 8 jednostek cząsteczkowych (8MgCu₂), czyli Z=8. Przykłady struktur typu MgCu₂ podano w tabl. 5.12.

Tablica 5.12

Przykłady faz Lavesa o strukturze typu MgCu₂

Stop	rjra	Stop	rjrs
MgCu2	1,25	AgBe2	1,27
MgNiZn	1,23	(AuBe)Be4	1,14
MgCoo^Zni^	1,20	TiBe2	1,28
MgNiliSSi0,2	1,28	TiCo2	1,15
MgAg0,8Zni,2	1,15	PbAu2	1,22
ZrW2	1,14	NaAu2	1,33
(FeBe)Be4	1,06	KBi2	1,30
(PdBe)Be4	1,11	BiAu2	1,26
(Cuo,9Be0,i)Be2 j	1,12

Struktura typu MgZn₂ (rys. 5.23). Atomy cynku tworzą sieć odpowiadającą najgęstszemu heksagonalnemu ułożeniu kul; z sieci tej część atomów została usunięta. Atomy magnezu ułożone są między warstwami utworzonymi przez atomy cynku, przy czym tworzą sieć typu wurcytu (Mg zajmuje położenie atomów Zn i S). Atom magnezu jest otoczony przez 12 atomów cynku. Atom cynku ma w sąsiedztwie 6 innych atomów cynku i 6 atomów magnezu. Z=4. Przykłady struktur typu MgZn₂ podano w tabl. 5.13.

Struktura typu MgNi₂ (rys. 5.24) o symetrii heksagonalnej stanowi typ pośredni między strukturami MgCu₂ i MgZn₂. O ile w strukturze typu MgCu₂ w kierunku prostopadłym do przekątnej komórki sieciowej regularnej ułożone są warstwy według schematu abcabca (powtarza się co trzecia warstwa), o tyle w strukturze heksagonalnej MgZn₂ powtarza się co druga warstwa według schematu abababa. Schemat ułożenia warstw acabac w strukturze heksagonalnej MgNi₂ wskazuje, że odległość translacyjna w kierunku osi c jest dwukrotnie większa niż w strukturze MgZn₂. Przykłady struktur typu MgNi₂ podano w tabl. 5.14.

326