27 (590)

Zabytki metalowe...

tu mosiężnego (ryc. 14, kat. 2000), którego końce noszą ślady odcinania. Z terenu Słowiańszczyzny północno-zachodniej pochodzi około 322 okazów tego typu ozdób [Kóćka-Krenz 1993, s. 115], a koncentracja ich używania przypada na XI-XIII wiek.

Bardziej efektownie prezentuje się pierścionek skręcony z dwóch drutów brązowych (ryc. 14, kat. 1949). Stan zachowania (ubytki pokorozyjne na powierzchni, brak jednego końca, drugi zachowany oddzielnie) nie pozwala niestety na pełną rekonstrukcję jego pierwotnego wyglądu. Przypuszczać można jednak, że zwężone i sklepane końce nachodziły na siebie lub stykały się ze sobą. Obecność tego typu pierścionków odnotowano na 30 stanowiskach Słowiańszczyzny północno-zachodniej, gdzie w liczbie przeszło 60 egzemplarzy 31 sztuk

1    kilka fragmentów wykonanych było z brązu [ibidem 1993, s. 116].

Najbliższą analogię dla okazu z Hali Targowej stanowi pierścionek odkryty na stanowisku

2    w Gdańsku, w warstwie datowanej na pierwszą ćwierć XIII wieku [Karasiewicz 2001, s. 315, tabl. V: 2]. W okresie najpowszechniejszego występowania pierścionków skręcanych z kilku drutów (XI-XII) popularne stało się ich naśladowanie techniką odlewania lub nacinania [Kóćka-Krenz, 1993, s. 118]. W materiale zabytkowym z Hali Targowej znalazł się pojedynczy egzemplarz pierścionka tego typu (iyc. 15, kat. 1950), wykonany z poszerzonej pośrodku taśmy brązowej, zdobionej nacinanym ornamentem skośnych żłobków, który sprawia wrażenie skręcanych drutów.

Nr kat. 1949

Miejsce znalezienia: grób 501, pochówek 38, szkielet 80 Opis ogólny: silnie skorodowany pierścionek zbudowany z dwóch skręconych drutów brązowych, brak jednego końca, drugi zachowany oddzielnie - zwężony i sklepany (prawdopodobnie końce nachodziły na siebie)

Wpiary: średnica pierścionka 25 mm, średnica taśmy 5 mm, średnica pojedynczego drutu 2,5 mm Surowiec: brąz Chronologia: XII—XIII wiek

Nr kat. 2000

Miejsce znalezienia: pochówek 62, szkielet 143

Opis ogólny: pierścionek wygięty z okrągłego w przekroju drutu

brązowego

Wymiary: średnica 22 mm, średnica drutu 2 mm Surowiec: mosiądz Chronologia: XII—XIII wiek

Ryc. 14. Pierścionki wykonane z drutu (1:1) Fig. 14. Wire rings (1:1)

Pierścionki taśmowate

Okazy taśmowate stanowią najliczniejszą (12 sztuk) i najbardziej zróżnicowaną grupę wśród pierścionków odkrytych na Hali Targowej. Siedem egzemplarzy wykonanych jest z brązu (ryc. 15-16, kat. 1951, 1954-1957, 1970-1971), dwa z mosiądzu (ryc. 15, kat. 1952-1953) i trzy ze srebra (ryc. 15—16, kat. 1958-1960). Jedynie dwa pierścionki tej grupy pozbawione są zdobień (ryc. 15, kat. 1951-1952). Wykonano je z taśmy brązowej i mosiężnej o przekroju półokrągłym, poszerzonej wrzecionowato w części środkowej. Zwężone końce nachodzą na siebie. Pierścionek brązowy pochodzi z grobu datowanego na XII-XIII wiek, natomiast egzemplarz mosiężny — z datowanej na XV wiek warstwy rozbiórkowej II fazy kościoła. Najbliższą analogią dla ozdób z Hali Targowej jest brązowy pierścionek ze stanowiska 2 w Gdańsku, odkryty w nawarstwieniach datowanych na pierwszą połowę XIV wieku [Hołowińska 1959, tab. XIX: 7].

W materiale gdańskim zupełnie odosobniony jest pierścionek trzyzwojowy, wykonany z wąskiej taśmy płasko-wypukłej o zwężonych końcach, zdobionej w partii środkowej poprzecznymi nacięciami (ryc. 15, kat. 1953). Odkryto go w datowanej na XV wiek warstwie rozbiórkowej II fazy kościoła.

Znaleziskiem unikatowym jest pierścionek (ryc. 15, kat 1954) z brązowej taśmy płasko-wypukłej, poszerzonej pośrodku, ozdobionej podłużną, półowalną w przekroju wypustką z pięcioma przewierconymi poprzecznie otworkami. Końce zwężone nachodzą na siebie. Odkryty w datowanej na XII-XIII wiek warstwie inhumacyjnej, nie posiada analogii w materiałach z innych gdańskich stanowisk. Nie udało się też znaleźć podobnego egzemplarza na innych stanowiskach Słowiańszczyzny zachodniej.