332 (8)

O FRYS Z ERKACH.

x₉t

zel w wodzie przygotowany ; odcymoie on oil żelaza surowiznę i prze* szkadza, aby z niego iskry nie wypadały; części surowe, że tak powiem, przymusza aby z innemi topniały, jeżeli żelazo trudno topnicie, albo w gwałtownym ogniu iesc zbyt przepalone, i nie wiele zuzlu wydnie, Jdl6« łopatek zuzlu przygotowanego w nie sypią , co gdy uczynią, pożar ognia

zmniejsza się , :	zuzel przydany i	łeiazo	1 od zbyt wielkiej	>0 po	żaru zasłania,
j tak ie przygytowywa, żc- da si		ę klepać , ciągnąć 5 be:		t zuzl	lu zaś byłoby
	Nay użyteczniejszy .		itdnnk iesc zuzel pod c:
go żelaza przew:	irzenia i sztab rozpala		nią; bo dopomaga	do rozgrzania, roz-
palenia , miętkośc	:i, i ciągłości dc	daie.	Skoro Fryszerze s	ipostr	aegą , iż szta-
ba w wielkim oj	jnilł przepaliła si	9.. ^n		U ią :
snaczaią , potym	w sucliy ogień	wkład	nią , więc podług	woli	ogieu i roz
grzanie można :	iuzlc-m tomperow	^:ać.	Zcs.tf iuż pokazuii	1 się,	łąk wielkie
pożytki pod czas	: drugiego warzei		i pod czas sztab	ciągi	denia, zuzel
przynosi.
Fryszerze rzuciwszy okiem		na ż	elazo, które pod		maią podkła-
dać , poznaią je;	śeli zbyt rozgrzane.		Bo ieżeli zbyt w	iele wydaie iskier,
które mięszaią się z płomieniem ,		, i 2	nim przez węgle	w górę idą, znak
	Liidto rozpalone	przt	to żelazo takie wpusze.		zaią w zuzel
płynny , w nim	śc iak w wódz!	ie iał	riey chłodzą, to	iest:	udzielaią aa

nmicyszego lecz potrzebnego- ciepła. Oprócz iskier, z płomienia nawet poznaią , iż żelazo nadto rozpalone, bo ieżeJi płomień nadto biały znak, iż żelazo zbvt rozpalone.

Do zuzlu mięszaią tlikże zedrę żelazną , którą około kowadła zbiera-ią , tę mięszaninę na gęś sypią, dopomaga ona aby żelazo prędko płynęło. jeżeliby zuzel- był bardzo surowy, albo leżeli żelazo nadto przepa. lone , ciągłość, utraciło , na ów czas w zaprawę sypią zędrę , czyli kawałeczki żelaza podobne do blaszek , albo łuski rybiey , albo do nitek. Nie można naznaczyć , iską miarę zuzlu albo aądry dodawać potrzeba, bo do jednego żelaza więcey , do drugiego mr.icy onycliże dodawać należy. Albowiem ieiefi żelazo samo z siebie bardzo dobrze topnieic-, ieżeli debry zuzel wydalę, ir.niey onychże dodawać potrzeba , przeciwnie więcey ich

sypać należy	> gdy gorS2e żelazo. Widziałem , ie 1.		a.
zędry 1 zuzłt	x wsypywano. Przewrócnt	szy gęs, iczel.	. spo	strzegą , iz ley
części niektói	re są surowe, na me syp	ią zuzel, iako	sic	ioż powiedziało.
Maią więc w;	tgląd na przymioty żelaza,	•uważnią czyli	triu	ino j czyli łatwo.
rozpływa się	, i zuzlu w psoporcyi dodi	uą.
Z Zuzlt	1 roztopionego, dokładnie można poznać , .		iakie	w zapian ie ze-
łazo , to iesc	: czyli dobre , czyli złe ,	czyi. surowe	albo	wyczyszczone ;

czyli zbyt twarde i uporczywe 5 czyli miętkie albo kruche , czyli mogące, albo nie mogące topnieć / r. d. Albowiem w zuzlu stopionym umaczawszy drąg albo pręt źelazoy , z zuzlu, który, do niego przylgnie, można poznać przymioty żelaza w zaprawie, będącego. Napizykład, gdy zuzel tak mocno przylgnie do żelaza , iż go trudno młotkiem odbić , znak iż żelazo twarde nadpalone. Taki znak gdy Fryszerze spostrzegą , óodaią zuzlu zwyź-wspomnionego , ten więc z żużlem W zaprawie będącym łącząc arę, od żelaza