334 (21)

K* do fragmentu Na*K* ATPazy znajdującego się po zewnątrznej części błony. Towarzyszy temu oduczenie grupy fosforanowej (defosforylacja). efektem czego jest cykl przemian konformacyjnych. w wyniku którego jony K* przeniesione zostają do wnętrza komórki i uwolnione. Makromolekuła Na*K* ATPazy przyjmuj swój pierwotny kształt i staje się gotowa do zapoczątkowania następnego cyklu pracy.

Transport aktywny drugiego rodzaju {wtórny). Wytwarzanie lub utrzymywanie gradientu stężenia wbrew zmniejszającej go dyfuzji wymaga nakładu energii. Zatem w wyniku transportu aktywnego pierwszego rodzaju energia jest gromadzona w układzie w formie różnicy stężeń i mo2e zostać uwolniona, gdy strumień substancji przepływa w kierunku od stężenia w iększego do mniejszego. W tym sensie gradient stężenia określonych jonów stanowić może źródło energii. Jeśli z biernym przepływem jonów (uprzednio aktywnie odseparowanych) sprzężony zastaje transport innej substancji w kierunku od obszaru, gdzie jej stężenie jest mniejsze do obszaru o jej większym stężeniu, to tego rodzaju transport klasyfikowany jest jako transport aktywny drugiego rodzaju. W błonie komórkowej komórek zwierzęcych jony Na⁴ wnikają do wnętrza komórki zgodnie z gradientem ich potencjału elektrochemicznego i w wyniku działania Na*K* ATPazy są aktywnie transportowane na zewnątrz komórki w celu utrzymania tego gradientu. Ponowny przepływ Na* do wnętrza jest zatem mo/Jiwy i jeśli sprzężony zostanie z nim (poprzez użycie tego samego nośnika) transport innej substancji, to stanie się możliwy jej transport wbrew gradientowi potencjału elektrochemicznego. Komórki nabłonka jelita cienkiego właśnie na opisanej wyżej zasadzie absorbują z przestrzeni wcwnątrzjclito-wej cukry i kwasy nukleinowe. Przenoszone substancje oraz Na* wiązane są do różnych specyficznych miejsc białka nośnika i następnie ..wciągane" do wnętrza komórki. Transport glukozy ze światła jelita do wnętrza komórek nabłonka rośnie wraz ze stężeniem jonów Na* w świetle jelita. Białko transportujące glukozę najprawdopodobniej posiada miejsca wiążące zarówno dla glukozy, jak i dla Na*. Prawdopodobieństw*) zaistnienia zmiany konformacyjncj białka nośnika, w wyniku której cząsteczka glukozy przeniesiona zostaje do wnętrza komórki nabłonka jelita, zakznc jest od tego. czy cząsteczka glukozy i jon Na* zostaną przyłączone jednocześnie. Im większy jest gradient potencjału clcklrochemic/ncgo dla jonów Na*, tym większy jest strumień przenoszonej substancji. Równie istotną rolę w transporcie aktywnym drugiego rodzaju odgrywa gradient potencjału elektrochemicznego jonów wodoru H*.

13.2.4. Rola transportu aktywnego w regulacji ciśnienia osmotycznego

Pompa sodowa - potasowa. wyprowadzając z wnętrza komórki 3 jony Na* i wprowadzając dwa jony K*. powoduje w- rezultacie wypadkowy przepływ prądu elektrycznego przez błonę, wytwarzając różnicę potencjałów elektrycznych między wewnętrzną i zewnętrzną częścią błony Jednak efekt ten ma niewielki wpływ na powstawanie potencjału błonowego Pompa sodowo-potasowa odgrywa poza tym