335 (4)

zon), wąglik krzemu (karborund), wąglik boru i krzemu, a także tlenki glinu (korund) i cyrkonu.

i4,67> Czym charakteryzują się narzędzia z węglików spiekanych? Wykonuje sią je najczęściej w postaci płytek nakładanych lub na-lutowywanych na narządzie (np. wiertło, piłę tarczową, nóż tokarski lub głowicą frezerską). Popularne są płytki wieloostrzowe, pozwalające znacznie ograniczyć ostrzenie narządzi. Wytwarza sią je metodami metalurgii proszków, tj. przez prasowanie i spiekanie. Składają sią z osnowy kobaltowej (do 25%) i różnych wąglików, najwięcej jednak WC, a poza tym TiC, TaC, NbC. Są tym twardsze, im więcej zawierają fazy węglikowej i mniej kobaltu, ale jednocześnie mniej ciągliwe. Zaletą wąglików spiekanych jest ich duża twardość i odporność na ścieranie, którą zachowują do wysokich temperatur (800+1000°C).

Ujęte w PN wągliki spiekane dzielą sią na piąć grup, oznaczanych literami S, H, U, G i B, różniących sią składem i zastosowaniem. Twardość wąglików spiekanych wynosi, w zależności od składu, 870+1650 HV i zmniejsza sią ze wzrostem zawartości kobaltu. Narzędzia z węglików spiekanych umożliwiają osiąganie dużych szybkości skrawania. Dodatkowy wzrost trwałości płytek osiąga sią przez pokrycie ich cienką warstwą (do 10 pm) wąglika TiC (oznaczenie TC) lub przez zastosowanie pokryć dwuwarstwowych TiC + TiN (oznaczenie NT25), albo wielowarstwowych (związki Ti i AI2O3 - oznaczenie NT15). Do pokrywania stosuje sią metody CVD.

Uwaga. CVD (ang. Chemical Yapour Deposition - chemiczne osadzanie par).

14.68. Przedstaw charakterystykę poszczególnych gatunków węglików spiekanych

Polska Norma przewiduje następujące grupy węglików spiekanych:

Typ S - do skrawania stali i staliwa (materiałów, które dają długi wiór). Składa sią z WC i dodatków TiC, TaC, NbC (5+35%) oraz kobaltu (6+14%). Jest 9 gatunków o twardościach 1200+1600 HV.

Typ H - zawiera wągliki WC w ilości 91+94%, wągliki TiC, TaC, NbC do 4,5%, reszta Co, przeznaczone do skrawania żeliwa (materiałów dających krótki wiór). Jest 7 gatunków o twardościach 1380+1650 HV.

Typ U - służy do skrawania materiałów dających zarówno krótki, jak i długi wiór. Jest tylko jeden gatunek o składzie:

335