36

pomocy kolegom, ochranianie współćwiczących, poprawianie i wyjaśnianie błędów w wykonaniu ćwiczeń, itd. Zasadę świadomości i aktywności wymieniono na pierwszym miejscu, ponieważ jej realizacja w procesie nauczania warunkuje w głównej mierze pozytywne wyniki nauczania.

Zasadę poglądowości w gimnastyce realizuje się poprzez pokaz ćwiczeń i objaśnienie. Ćwiczenie może być pokazane „na żywo” przez demonstratora lub też przy pomocy planszy, tablicy oraz przeźroczy, filmów video. Objaśnienie może być bezpośrednie - „na żywo”, jak i przy pomocy skryptu, podręcznika czy technicznych środków słuchowych - magnetofonu, filmu video. Poglą-dowość w nauczaniu zwiększa zainteresowanie u ćwiczących i ułatwia proces nauczania. Objaśnienie powinno być żywe i obrazowe, dające ćwiczącemu jasne wyobrażenie ćwiczenia, które ma opanować. Przy objaśnianiu ćwiczeń należy w pierwszej kolejności zwracać uwagę na elementy zasadnicze i najistotniejsze, jak również na takie, których nie można zobaczyć, a jedynie odczuć. Ogólnie rzecz biorąc w nauczaniu ćwiczeń prostych z udziałem osób początkujących większą rolę odgrywa pokaz, zaś w nauczaniu ćwiczeń bardziej złożonych z udziałem osób bardziej zaawansowanch większego znaczenia nabiera objaśnienie.

Zasada dostępności (zwana także zasadą stopniowania trudności) wymaga, aby przed ćwiczącym stawiać zadania odpowiednie do jego możliwości rozwojowych. Zbyt niski lub też zbyt wysoki poziom zadań zniechęca do ćwiczeń i obniża stopień zainteresowania zajęciami.

Zasada dostępności rozumiana jest zwykle jako przechodzenie od zadania łatwego do trudnego, od znanego do nieznanego, od prostego do złożonego.

W nauczaniu ćwiczeń gimnastycznych szczególnie dotyczy to elementów trudnych: należy w tym przypadku szeroko stosować metodę ćwiczeń przygotowawczych i pomocniczo-specjalnych: należy kolejno przechodzić od ćwiczeń łatwiejszych, podobnych w swojej strukturze do ćwiczenia zasadniczego, a każde ćwiczenie poprzednie powinno być przygotowawczym do następnego.

Zasada indywidualizacji polega na organizowaniu pracy zespołu w oparciu o dogłębną znajomość możliwości jego członków i utrzymywaniu należytych proporcji między zespołem a jednostkami. Zasada indywidualizacji jest jedną z istotniejszych w gimnastyce. W każdej klasie (grupie ćwiczebnej) poziom uzdolnień i umiejętności jest różny, a cechy rozwojowe są także dość znacznie zróżnicowane. Zadaniem nauczyciela jest poznanie odrębności poszczególnych uczniów i modyfikowanie swojego postępowania w nauczaniu określonych czynności ruchowych. Nauczyciel powinien umieć dostosować program nauczania zarówno do poziomu uczniów najzdolniejszych (kandydatów na zawodników sportu kwalifikowanego), a także do poziomu najliczniejszej zazwyczaj grupy tzw. „średniaków”, jak i do poziomu uczniów opóźnionych w rozwoju