393 (11)

wnętrznych. elastycznych struktur. Część takich struktur znajduje się wewnątrz mostków poprzecznych, a część w niciach aktyn, płaszczyznach Z i w miejscach zamocowania ścięgien. Można zatem przedstawić mięsień w postaci układu elementów kurczliwych i elementów elastycznych połączonych odpowiednio ze sobą. Taki uproszczony model mięśnia zostanie dokładnie omówiony w rozdziale 14.4.

a

Ruchomy / uchwyt

Ryc. 14..W Schemat układu do pomiaru właściwości mechanicznych mięśnia poprzecznie prążkowanego dużego palca dłoni pobudzonego w warunkach i/omctrvc/nych Opis w tekście.

Rozpatrzmy doświadczenie podobne do omówionych wyżej, w którym układ pomiarowy wyposażono dodatkowo w stymulator elektryczny (generator bodźców elektrycznych) i układ do pomiaru potencjałów czynnościowych (patrz ryc. 14.33a). Po przyjęciu określonej długości początkowej mięśnia (tutaj rozpatrujemy długość, przy której mięsień nic jest wstępnie biernie naprężony) mięsień jest przymocowywany. tak aby nic mógł zmieniać długości. Następnie jest pobudzany do skurczu elektrycznym bodźcem stymulatora. Rozpatrujemy zatem skurcz mięśnia przy stałej długości, czyli tak zwany skurcz izomeryczny. Jeżeli bodziec pobudzający mięsień będzie ponadprogowy. to zarejestrowane na ekranie oscyloskopu zmiany potencjału czynnościowego będą mieć przebieg podobny do pokazanego na rycinie 14.33b. Z kolei na rycinie I4.33c przedstawiono czasowe zmiany siły mięśnia (wskazania siłocnierza). Siła w mięśniu rozwija się z pewnym opóźnieniem w stosunku do potencjału czynnościowego rejestrowanego na sarkolemie i trwa dość długo po jego zakończeniu. Zw iązane jest to z mechanizmami sprzężenia elektromechanicznego (rozdz. 14.2.1.5) - uwalnianie i usuwanie jonów wapnia wymaga czasu. Izomctryczny wzrost siły w czasie skurczu sumuje się z pasywnym naprężeniem spoczynkowym mięśnia. Pasywne siły sprężyste rozciągniętych podłużnych

393