393 (4)

małość miedzi (przy 10% prawie dwukrotnie). Wydłużenie wzrasta do zawartości ok. 6% Al, po czym maleje. Jednak utrzymuje się ono na wysokim poziomie 20*40%. Po obróbce cieplnej twardość 8topu CuAllO może osiągnąć wartość 160*180 HB. Brązy aluminiowe klasyfikuje się wg przeznaczenia na odlewnicze i do obróbki plastycznej. Odlewnicze zawierają więcej dodatków stopowych i są z reguły wieloskładnikowe.

15.91* Jakie są cechy i fazy układu miedź-aluminium?

Strukturę brązów aluminiowych interpretuje się na podstawie układu równowagi, którego fragment od strony miedzi przedstawiono na rys. 15.24. Jest on podobny do układu Cu-Sn. Występuje tu zakres roztworu stałego a, w którym rozpuszczalność miedzi prawie nie zależy od temperatury (od ok. 7% w temp. eutektycznej 1034°C do 9,4% w temperaturze eutektoidalnej 565°C). Oprócz fazy a występuje wtórny roztwór stały P (o sieci A2), którego zakres rozszerza się znacznie ze wzrostem temperatury. Stwarza to możliwość zmiany struktury przez obróbkę cieplną. Faza P ulega przemianie eutektoidalnej na a+ y' (yCU9AI4 — jest wtórnym roztworem stałym o zawartości 15,6% Al mającym charakter fazy elektronowej). Powstaje eutektoid o składzie 11,8% Al. Z wykresu wynika, że w warunkach równowagi stopy o zawartości Al poniżej ok. 9% są jednofazowe cc, a o większej zawartości dwufazowe a+y':

Al, % masowy

Rys. 15.24. Fragment układu Cu-Al (A.L. Willey)