3

stępnym kroku redukuje śę ów ideał do celów etapowych, ciyli określonego standardu rozwoju oeohowoód wyróziuooego na podstawie kiytcri— wieku żyda W końcowej csąśd redukowanie ideału xnajdqą df tak rwane cele operacyjne, czyli cole realiiowaae na konkretnych dydaktycznych i wychowawczych. Na każdym z tych etapów ideał jeot zawsze treścią wyróż-niopych celów. Na lekcji, w której realizuje ay konkretne. rformułowane przez nauczyciela - wychowawcę cele kształcenia i wychowania znajdują się uczniowie w danym wioku, pedagog pogłębia ich wrażliwość moralną i poznawczą, kształtuje różne umiejętności (cele kierunkowe i operacyjne wyprowadzone z ideału), jak również realizuje treści z poszczególnych dziedzin wychowania (umysłowe, moralne, estetyczne). Zatem w każdym momencie ma on świadomość ideału wychowawczego.

huqr autor, S RoOsr (1967), wyraża pogląd, ża w teorii wychowania nie konstruuje aę ideału wychowania rozumianego jako w miarę jasny wizerunek dojrzalej osobowości. Określa dę natomiast ccłc nadrzędne. Jednym z nich, powzochnie aprobowanym w wiało muto—ch pedagogu rnyrh.jaet optymalny rozwój osobowości wychowanka, a iwlesine ujawnianie i pielęgnowanie drze-miących w nim rił psychicznych. S. Roller wskazuje jednak na pewne trudności w metodologicznej konstrukcji i realizacji tego calu. Kształtuje dę bowiem osobowość według pewnej idei człowieka. Nie jest ona wszak do końca sprecyzowana. Praktyka wskazuje wiele przykładów na to, że rezultatem wychowania są często ludzie pod wieloma względami niedoskonali. Kształt ich osobowości znaczni# odbiega od oczekiwań społecznych. Z drugiej jednak struny, jak mówił W. Stróżewskd (1984), cele wychowania nie mogą być wyprowadzano jedynie z analizy rzeczywistości społeczną!, nie mogą być uogólnieniem cech osobowości ludzi prawdziwych. Cl eą na ogól niedoskonali, a niedoskonałość nie może być źródłem wywodu celów wychowania. Należy zatem, konkludował autor, wyjść z przestanek transcendentnych i poszukiwać idei człowieka w koncepcjach metafizycznych. Historia dostarcza bogatego materiału źródłowego dla uzasadnienia nieempiryesnego podejścia w konstruowaniu ideału I osłów wychowania Stanowisko takie można nazwać indeterminiatycznym. U podstaw wychowania, twierdzą zwolennicy tej orientacji w pedagogice, nie ma żadnego modelu dojrzalej osobowości przyjętego z zewnątrz. Celem jest konkretyzacja potencjalnych mażhwośd jednostki.

rinhlrmaljla analizy ideału wychowawczego ma dwa aspekty: Ujściowy i formalny. Na podstawie analizy formalnej można opisać ideał i jego strukturę, zaś na podstawie analizy merytorycznej - treść konkretnych ideałów. Analiza formalna ideadu wychowawczego wchodzi w zakres tdeołogi wychowawczej, zaś analiza mayloeycma w ńhł aktyelogii wychowania.

Tslsnhgis wji lamonis okroiła isaeiłj etanowienia i wupńłielainidi i ideału i celów wychowania. Jedną z ważniejszych jest zasada spójności treści ideału i celów wychowania Oznacza ona, w popraw rwhrarit konkretnych celów unaąpwMań nc treóa ideału w osobowości wychowanka. Cela aa każdym stczablu wdnuama w praktyce muszą wynikać z przyjętego ideała.

Afafolugia wychowania określa wartość dyapozytyi luiwgauych w promie wychowania oraz wskazuje, jaki zaetaw wartości powinni zmtamałizować wychowankowie. Z ujmuje dę zatem analiza źródeł wartości w wychowaniu oraz dokonuje Ich rangowania. Teoria wychowania natomiast podojimte próbę znalezionia pomostów między wytworami dociekań filozofów a praktyka odu-kacyjną.

Aksjologia wychowania pod«jmq « takie próby uzasadniania wartoćd poszczególnych dyspozycji jednostki w jej społecznym funkcjonowaniu. Niewątpliwie wyżej ocenia cię myślenie logiczno nii praktyczno - obrazowe, wrażliwość moralną nii niewrażlhrość, rozbudzona zalntaraaowania niż ich brak. Społeczna wartość poaaezcfółnych dyywycji jadnoatki jeat pt inkninf badań psy chologU, socjologii aj filozofii Ich wyniki dużą jako przesłanki do hodowania wizerunku nlowirls wartościowego w danym apułatuńrtuis. Natomiast teorio wychowania określa warunki uiaaijywiatniania tego wizerunku w praktyce. Społeczeństwo ostatecznie weryfikuje wyniki oddziaływań edukacyjnych Niektórzy psychologowie i pedagodzy wyrażąją jednak pogląd, źe tpołaasóst-wo tłumi twórcze pierwiastki zawarta w naturze ludzkiej, ucząc małe dzieci zachowań społecznic akceptowanych, chociaż nietwórczych. Często nawot wymusza takie zachowania. Twórczość jost buntem wobec istniejącego ładu, stąd w skali masowej zachowania niekonwencjonalna nie są na ogól aprobowane przez wiele grup społecznych.

Ideał wychowania zmienia się wraz z przemianami dokonującymi się na gruncie ńnmi«H w strukturach politycznych ł w społeczeństwie. Jednakże nawet w jednolitym, wydawałoby mą, systemie społeczno - politycznym i adn-kacyjnymwTpółwystępują róenehoocepgemanowienia i określwiie iswaitiiśi i merytorycznej ideału wychowawczego.

Id sal wychowania jest problemem teoretycznym. Oznncza to, że w praktyce wychowawcy nie dyspowpą jakimś pełnym, ukonkretnionym opisem człowieka przymionąjąoogo się do fiinkęjonowania w świacie przyszłości. Nie wiedzą jeszcze kim miałby on być, ani też jakim miałby być. Istniejące wyobrażenia dotyczące przyszłości są oparto albo na prostej ekstrapolacji przeszłości i teraźniejszości, albo na przewidywaniach futurologów i planistów w dziedzinie ekonomii.

btahfe natomiast w dsns społecznej pewien konkret. Jest nim kulturowy wzór osobowości. czyli wyobrażanie lodzi o tym, jak powinien zachowywać ssę dagy człowiek w okraiśonyrh eytuntyach społecznych. cty pełniący nhrsśłoas fanktye i wda epolecme Na owo wyobrażanie ^inłanns nakładową taś wiedza zdobyU przaa jadnoatkę w toku jej nauki szkolnej, wiadra zdobyta własnym

77