3 słowniczek 7

344 ♦ SŁOWNICZEK

rozprowadzanie farby na powierzchni.

Suszka Substancja chemiczna, zwykle sól metalu, przyspieszająca schnięcie powłoki farby przez pochłanianie tlenu.

Sykatywa (patrz „suszka”)

Szybko schnące medium na bazie werniksu stosowane do przespieszenia schnięcia farb olejnych.

Szablon Wzornik osłaniający powierzchnię, która ma nie być wypełniona tuszem lub farbą.

Szrafowanie Cieniowanie rysunku lub ryciny liniami równoległymi lub krzyżującymi się.

Środek zwilżający Substancja uzupełniająca, która pomaga w nawilżaniu pigmentu przez spoiwo lub powierzchni przez spoiwo farby.

Środki grzybobójcze Substancje chemiczne zabezpieczające przed powstawaniem pleśni.

Światłocień Technika stosowana w malarstwie; rozłożenie i wzajemne przenikanie świateł i cieni. Drzeworyt światłocieniowy (chiaroscuro) jest techniką polegającą na wycięciu obrazu na kilku deskach, które na odbitce dają efekt podobny do tonowanych plam koloru w malarstwie.

Tarcie wewnętrzne Miara lepkości charakterystyczna dla danej farby lub spoiwa, decydująca o sposobie jego rozprowadzania na powierzchni.

Technika „suchego pędzla”

Metoda polegająca na nabieraniu na pędzel farby o prawie suchej konsystencji i przeciąganie jej po powierzchni płótna o grubym splocie. Grzbiety splotu przyjmują kolor, wgłębienia zaś nie wchłaniają farby;

dlatego powstaje efekt złamanego koloru.

Technika „tłustym na chude”

Dotyczy malarstwa olejnego; każda kolejna warstwa farby powinna zawierać więcej oleju niż poprzednia. Wówczas jest ona bardziej plastyczna, co gwarantuje większą trwałość nie powodując pęknięć i odprysków.

Tempera Technika malarska polegająca na użyciu farb. których spoiwo - białko, żółtko, gumę, kazeinę - miesza się z olejami lub żywicami. Tempera jajowa, na przykład, to żółtko i olej, lub żółtko, żywica i olej.

Temperatura koloru Pomiar koloru w jednostkach zwanych stopniami Kelwina (K), emitowanych przez źródło światła. Światło żarówki elektrycznej (lampy wolframowej) z temperaturą koloru ok. 2700 K, wydaje się bardziej żółte, niż światło dzienne o temperaturze koloru ok. 6500 K.

Temperatura topnienia

Temperatura, w której ciało stałe topi się i przechodzi w stan ciekły. Substancje chemiczne mają charakterystyczne temperatury topnienia.

Temperatura zapłonu

Temperatura, w której para nad cieczą zapali się, gdy w pobliżu znajdzie się źródło ognia.

Termoplastyczny Mięknący pod wpływem ciepła.

Tłusty Zawierający dużo składnika oleistego.

Ton Stopień jasności lub przyciemnienia koloru.

Ton ciągły Na fotografii - obraz pokazujący gamę tonów, który nie musi być przekształcony w punkciki lub linie na ekranie półtonów.

Tonacja obrazu Obraz uważa się za namalowany w tzw. „mocnym” tonie, gdy kolory oraz tony są nasycone, natomiast w „słabym”, gdy są zgaszone.

Trakcja Ruch jednej warstwy farby względem drugiej, zwiększający ryzyko pęknięć.

Trompe 1’oeil (złudzenie)

Iluzja malarska polegająca na stworzeniu wrażenia, że przedstawiony obraz jest prawdziwy.

Iferdaccio Podmalówka w tonacji zielonej.

Walor Zakres, w jakim kolor odbija i przesyła światło.

Welin Papier produkowany przy pomocy „tkanej” siatki metalowej, która nadaje mu wygląd płótna.

Werniks Przezroczysta substancja, głównie żywiczna. Ochronna warstwa nadająca barwom połysk i głębię.

Węgiel drzewny Materiał używany do rysunku otrzymywany w procesie palenia gałęzi wierzby lub winorośli.

Węglowodory Związki wodoru i węgla.

Wilgotność względna Ilość pary wodnej w atmosferze.

Wiszer Mały zwitek papieru używany do rozcierania węgla lub pasteli podczas rysowania.

Woda krystaliczna Woda chemicznie związana z np. CuS0₄-7H₂0.

Współczynnik załamania Stopień załamania.

Wyciszenie tonu Kolor pigmentu w warstwach cienkich przezroczystych; może robić