3 (125)

iwAuutu* |

2. Cele integracji

Cele międzynarodowej integracji gospodarczej są bardzo różne, można je podzielić na:    i fjfl

1)    ekonomiczne determinowane czynnikami strukturalnymi, techniczno--technologicznymi i koniunkturalnymi¹⁰, do których zaliczamy m.in.:

-    dążenie do zwiększenia efektywności działania,

-    unowocześnienie gospodarki,

-    rozwój międzynarodowej specjalizacji i kooperacji,

-    dostęp do zewnętrznych zasobów produkcyjnych,

-    dostęp do dorobku naukowego i technicznego,

-    eliminację barier ekonomicznych i kulturowych,

-    zespalanie narodów,

-    wspólne działania,

-    współpracę międzynarodową;

2)    pozaekonomiczne, m.in.:

-    ideologiczne,

-    polityczne,

-    humanitarne,

-    kulturalne.

3. Warunki rozwoju międzynarodowej integracji

Proces integracji jest bardzo złożony i aby mógł zaistnieć, muszą być spełnione podstawowe warunki, do których zaliczamy^{1 2}:

□    bliskie położenie geograficzne - związane z ograniczaniem kosztów i czasu;

□    rozwiniętą infrastrukturę gospodarczą (np. transportowa, telekomunikacyjna, informatyczna);

□    komplementarność struktur, czyli wzajemne dopasowanie struktur zarówno rzeczywiste jak i potencjalne;

□    politykę sprzyjającą integracji, która powinna ułatwiać przepływy produktów i czynników wytwórczych poprzez udzielanie wzajemnych preferencji, np. taryfowych, a zarazem być ukierunkowana na wspólne działania.

Formy integracji gospodarczej

We współczesnej gospodarce światowej funkcjonuje wiele różnych form integracji regionalnych. Można je podzielić na zinstytucjonalizowane (o charakterze formalnym) i o charakterze nieformalnym. Formalne ugrupo-

P wania integracyjne występują w postaci międzynarodowych organizacji integracyjnych, np. unii celnej, i posiadają odpowiednie struktury organizacyjne, np. organy. Formalnymi ugrupowaniami są: UE, CEFTA, EFTA, CACM, NAFTA. W gospodarce światowej występują też formalnie niezorganizowa-ne grupy krajów silnie powiązanych ze sobą gospodarczo przez wymianę handlową, kooperację itp., pomiędzy którymi dochodzi do integracji o charakterze nieformalnym; do 1994 r. taką grupę tworzyły USA, Kanada i Meksyk.

Ze względu na instytucjonalno-organizacyjne formy integracji wyróżnia się strefę wolnego handlu, unię celną, wspólny rynek, unię walutową, unię gospodarczą, unię polityczną i pełną integrację ekonomiczną. Dla ułatwienia zrozumienia różnic występujących pomiędzy poszczególnymi formami integracji przedstawiono je w formie zestawienia tabelarycznego (tabela 1 i 2).

Tabela 1

Formy międzynarodowych ugrupowań integracyjnych

Cechy różnicujące poszczególne formy integracji	Forma integracji
	Strefa wolnego handlu	Unia celna	Wspólny rynek	Unia walutowa	Unia ekonomiczna	Unia J^6*"^3. polityczna ^rJ ekonomiczna
Likwidacja ceł wewnętrznych i barier ilościowych			^! • ■ ^:? i ■		f ’K:
Wprowadzenie wspólnej zewnętrznej taryfy celnej i polityki handlowej		- y			y- '.-i
Swobodny przepływ ludzi, kapitału i usług
Wprowadzenie wspólnej waluty, jednolita polityka kursowa i pieniężna					IB
Unifikacja polityki gospodarczej
Unifikacja polityki wewnętrznej, zagranicznej, obronnej, ponadpaństwowe organy władzy
Jednolita polityka ponadkrajowa

Obszar zakreślony - zjawisko występuje.

Źródło: opracowanie własne na podstawie B. Bemaś (red.), Międzynarodowe transakcje ekonomiczne, Difin, Warszawa 2002, s. 80; E. Oziewicz (red.), Procesy..., op. cit., s. 19; P. Bożyk, J. Misala, Integracja ekonomiczna, PWE, Warszawa 2003, s. 38.

-ytś

1

¹⁰    Zob. J. Misala, Współczesne teorie..., op. cit, s. 348-350.

2

   Szerzej na ten temat: E. Oziewicz (red.), Procesy..., op. cit., s. 11-17.