341 (5)

jj Bi. Co to są stale żaroodporne i żarowytrzymałe?

Żaroodpornością nazywamy odporność na działanie gazów utleniających, natomiast żarowytrzymałość jest to odporność na odkształcenia w temperaturach wyższych od 500°C, czyli na peł-zanie. Zaroodporność jest ściśle związana ze skłonnością stali do tworzenia zgorzeliny. Jeśli jest zwarta i ściśle przylegająca do podłoża, a szybkość dyfuzji jonów metalu i tlenu w zgorzelinie jest mała, to korozja gazowa jest ograniczona. Warunki te spełniają stale ferrytyczne i austenityczne o małej zawartości węgla, podwyższonych zawartościach chromu i niklu i zawierające dodatkowo krzem i aluminium. Stale z niklem są jednak mało odporne na atmosfery zawierające siarkę. Zarowytrzymałości sprzyjają te czynniki, które ograniczają samodyfuję, prowadzą do powstania trwałych wydzieleń obcych faz, zwłaszcza na granicach ziam oraz grube ziarno. W stalach austenitycznych współczynniki dyfuzji są znacznie mniejsze niż w ferrytycznych, dzięki czemu są one bardziej odporne na pełzanie.

14.82. Przedstaw charakterystykę ferrytycznych stali żaroodpornych i żarowytrzymałych

Niżej stopowe gatunki mają strukturę ferrytyczno-perlityczną (np. H5M) i zakres temperatur ich pracy jest najniższy. Stale wyżej stopowe, w których podstawowym pierwiastkiem stopowym jest chrom w ilości 13+25%, z dodatkami takich pierwiastków jak aluminium (1+1,5%), krzem (1+1,5%) i tytan (do 0,8%) są ferrytyczne i mogą być stosowane, w zależności od ilości dodatków stopowych, od 950+1100°C. Są to: 2H17, H13JS, H18JS, H24JS, 2H17 i H25T. Stale żarowytrzymałe ferrytyczne mają gorszą odporność na pełzanie (rys. 14.17) niż austenityczne ze względu na

Temperatura, °C

Rys. 14.17. Zależność wytrzymałości na pełzanie różnych stali od temperatury (K. Wesołowski)