405 (5)

Przy nikolach skrzyżowanych w świetle odbitym kryształy optycznie izotropowe łub anizotropowe, lecz wycięte prostopadle do osi optycznej, są podczas pełnego obrotu stolika albo zupełnie ciemne, albo stalowoszare. Natomiast kryształy anizotropowe wykazują cztery razy położenie ściemnienia (co 90° w położeniu normalnym) i cztery razy położenie rozjaśnienia (odbicia światła w położeniu, przekątnym).

Dwójodbicie zależne jest od długości fali. Dyspersją dwójodbicia nazywamy zmianę wartości AR w zależności od częstotliwości drgań światła użytego do badań.

6.6.6J, Określanie barwy

Powodem barwności kryształów jest najczęściej obecność w krysztale kationów’ barwiących (np. Mn²⁺, Cr⁶⁺, Cu²⁺, Cd²⁺).lub kationów silnie polaryzujących aniony (por. § 5.1.7). Często barwę wywołują defekty, sieciowe zwane centrami barwnymi. Są to zwykle luki utworzone w strukturze wskutek odchyleń od składu stechiometrycznego. Kryształy Uważamy za barwne, gdy barwa spowodowana jest przez ich główne składniki, domieszki diadochowe lub luki. Natomiast kryształami zabarwionymi nazywamy kryształy z inkluzjami barwnych ciał obcych.

Barwy kryształów w świetle odbitym ocenia się przez porównanie z barwami kryształów wzorcowych. Do tego celu służy mikroskop z dwoma tubusami i dwoma stolikami a jednym okularem, przez który jednocześnie widzimy preparat wzorcowy i preparat badany.

6.6,6,4. Trawienie powierzchni

Metoda trawienia polega na obserwacji pod mikroskopem działania różnych odczynników chemicznych o określonym stężeniu na oszlifowaną powierzchnię badanego kryształu. Działanie odczynników przejawia się jako zabarwienie, zaczernienie lub zbrunatnienie powierzchni kryształu, burzenie się Cieczy (wywiązywanie się gazu). Czasem zabarwia się sam odczynnik w wyniku reakcji Z kryształem. Podczas trawienia powierzchni ujawniają się niekiedy zbliźniaczenia,. łuplbyość oraz struktura agregatu polikrystalicznego. Badania te służą do identyfikacji, substancji.

6,6.7, Badania konoskopowe kryształów

Konoskopowymi nazywamy badania zjawisk interferencji zachodzących podczas prze-chod zenia przez kryształ spolaryzowanego światła zbieżnego.; .Do otrzymania światła zbieżnego w mikroskopie używamy, dodatkowej soczewki Rasaufa wprowadzonej pod stolik mikroskopu ponad oświetlacz. Obrazy interferencyjne płytek krystalicznych badanych w świetle zbieżnym, można oglądać patrząc w mikroskop po uprzednim wyjęciu okularu i wsunięciu analizatora. Obrazy otrzymane w ten sposób są wyraźne, lecz małe. Do powiększenia obrazu służy soczewka Bertranda-Amiciego, wsuwana w tubus mikroskopu ponad analizatorem, Obrazy interferencyjne oglądane przez okular i soczewkę Bertranda-Amiciego są powiększone, ale często mniej wyraźne. Do badań konoskopowych używamy silnych obiektywów o dużej aperturze. Oglądając obraz interferencyjny w świetle zbieżnym nie widzimy samej płytki krystalicznej, która go wytwarza. Figury interferen-

409