377 (15)

cych się z płaszczyzną padania (rys.-6.-37c). W kryształach optycznie dwuosiowych istnieją dwie osie optyczne, czyli dwa kierunki, w których obie fale mają jednakową prędkość.

We wszystkich kryształach, zarówno izotropowych jak i anizotropowych, drgania świetlne są zawsze prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fali (rys. 6.38). Jeśli wiązka światła niespolaryzowanego pada na kryształ optycznie izotropowy (regularny), drganią świetlne fali przechodzącej przez kryształ zachodzą w różnych azymutach (kierunkach), gdyż kryształy regularne nie polaryzują światła (rys. 6.38a). Gdy natomiast na kryształ optycznie: anizotropowy rzucimy wiązkę światła niespolaryzowanego, po wyjściu z kryształu otrzymujemy w ogólnym przypadku dwie wiązki spolaryzowane w dwóch azymutach zawsze do siebie prostopad ych (rys. 6.38b).

6.38. Płaszczyzna drgań świetlnych jest zawsze prostopadła do kierunku S rozchodzenia się fali: a) drgania świetlne po przejściu przez płytkę ciała izotropowego, b) drgania świetlne dwóch fal biegnących w jednym kierunku po przejściu przez płytkę z kryształu optycznie anizotropowego

W kryształach jednoosiowych zaburzenie świetlne wychodzące z pewnego punktu znajdującego się wewnątrz kryształu dojdzie po pewnej chwili do dwóch powierzchni, gdyż jednocześnie rozchodzą się dwie fale świetlne o różnych prędkościach, zatem o różnych wartościach współczynników załamania światła. Zmianę współczynników załamania światła w zależności .od kierunku rozchodzenia się fal ilustruje dwupowłokowa powierzchnia współczynnikowa (rys. 6.39a, b). Powłoka wyrażająca wartość współczynnika załamania fali zwyczajnej jest kulą, gdyż prędkość tej fali jest niezależna od kierunku. Wszystkie wektory wyrażające wartości współczynników załamania fali zwyczajnej («„,) są jednakowej długości (łączą środek kuli z punktami na jej powierzchni). Powierzchnia wyrażająca wartości współczynników załamania światła fali nadzwyczajnej jest elipsoidą obrotową. Obie powłoki dwupowłokowej powierzchni współczynnikowej stykają się w dwóch punktach. Kierunek łączący te dwa punkty styczności jest osią optyczną. W kryształach optycznie jednoosiowych oś optyczna jest zawsze zgodna z osią krystalograficzną Z.

Kryształy jednoosiowe dzielimy na dwie podgrupy: optycznie ujemne (—) i optycznie dodatnie (+). Kryształy optycznie jednoosiowe uważamy za ujemne, gdy współczynnik załamania fali nadzwyczajnej (n_e) jest mniejszy od współczynnika załamania fali zwyczaj-nej (n_w). Za dodatnie uważamy je w przypadku odwrotnym, gdy n_e>n_&.

Wartości współczynników załamania światła w zależności od kierunku można wyrazić w sposób geometrycznie prostszy powierzchnią jednopowłokową, zwaną indykatrysą.

382