40 (346)

3. Przerost jest kompensacją dokonywaną przez sam organizm w celu przetrwania i dlatego należy go wspomagać.

Dokonuje się tego przez ostrożne, stopniowe zwiększanie obciążenia serca aż do uzyskania całkowitego wyrównania.

Z chwilą uzyskania wyrównania chory musi prowadzić spokojny i regularny tryb życia, wolny od zmartwień i nadmiernych wysiłków fizycznych. Ważna jest kontrola wagi ciała. Nie jest wskazane przybywanie na wadze. Niebezpieczne są gorące kąpiele, szkodliwe jest palenie papierosów i picie alkoholu. W warunkach idealnych chory powinien mieszkać w zdrowym klimacie, jednak nie na zbyt dużej wysokości.

Fizykoterapia

Nie stosuje się żadnych zabiegów.

Masaż

Celem stosowanego masażu jest:

•    odciążenie serca przez ułatwienie dopływu krwi żylnej do serca,

•    usuwanie obrzęków,

•    stopniowe zwiększanie obciążenia serca.

Możemy wyróżnić dwie metody postępowania:

1.    Metoda pierwsza, w której masaż i kinezyterapia wykonywane są osobno.

2.    Metoda druga, w której elementy masażu i kinezyterapii przeplatają się wzajemnie.

Metoda pierwsza

Postępowanie możemy podzielić na dwa okresy:

•    okres wczesny,

•    okres późniejszy.

OKRES WCZESNY

W okresie wczesnym możemy wyróżnić dwa sposoby postępowania.

Sposób pierwszy polega na wykonywaniu drenażu lim-fatycznego początkowo na zmianę, tzn. przy jednym zabiegu -kończyn górnych, przy następnym - kończyn dolnych (wg zasad omówionych w książce pt „Drenaż limfatyczny”). Jeżeli lekarz prowadzący zezwoli, drenaż wykonujemy maksymalnie trzy razy w tygodniu. W miarę poprawy stanu zdrowia zabieg można wykonywać codziennie. Jeżeli stan zdrowia pacjenta pozwala, można połączyć opracowania z dwóch kolejnych dni, a więc wykonywać w trakcie jednego zabiegu drenaż zarówno kończyn dolnych, jak i górnych.

Sposób drugi polega na wykonywaniu powierzchniowych głaskań i delikatnych ugniatań podłużnych początkowo tylko na kończynach dolnych nie częściej niż trzy, a nawet dwa razy w tygodniu. W miarę poprawy stanu zdrowia dołączamy opracowanie kończyn górnych. Po kilkunastu zabiegach, jeżeli lekarz prowadzący wyrazi zgodę a stan pacj enta na to pozwala, masaż wykonujemy nawet codziennie. Stopniowo zwiększamy siłę i czas trwania masażu.

Z chwilą uzyskania stanu kompensacji, kiedy pacjentowi wolno wstać z łóżka, przechodzimy do następnego okresu.

83