413 (2)

Hfc-

iii

aje

Pew„e

O

|

antach

^struktuia

^a granice osztem drugie?, ki do temp, rtenzytu w e), co jest beęo. ściowego. Moć

więc powiedzieć, że efekt sprowadza się do zapamiętania kształtu fazy macierzystej (austenitycznej). Jeżeli jednak odkształcenie będzie zbyt duże i wywoła nie tylko przemieszczenie się granic między wariantami martenzytu, ale i poślizg wewnątrz nich, nie nastąpi całkowite cofnięcie odkształcenia podczas nagrzania i efekt pamięci kształtu będzie tylko częściowy.

15.144. Jakie jest zastosowanie stopów z pamięcią kształtu?

Ze względu na interesujące własności stopy z pamięcią kształtu stosuje się coraz częściej. Najprostszym przykładem zastosowania są wyłączniki termiczne, które w określonej temperaturze włączają lub rozłączają obwód elektryczny. Są też stosowane do trwałego łączenia końców przewodów elektrycznych oraz na mufy łączące przewody rurowe, które eliminują konieczność gwintowania lub spawania. Stosuje się je również przy produkcji samoroz-ginających się zawleczek lub samonitujących nitów.

Dalsze zastosowania to samoczynne regulatory przepływu powietrza w klimatyzatorach, w urządzeniach do samoczynnego otwierania lub zamykania okien w pomieszczeniach w zależności od temperatury na zewnątrz (np. otwieranie w dzień i zamykanie w nocy). Inne zastosowanie to termiczno-elektryczne regulatory w robotach, które pozwalają na ich znaczną miniaturyzację. Stosuje się je w urządzeniach do zamiany energii termicznej na mechaniczną (silniki), wykorzystujących energię słoneczną lub odpadową (w przemyśle). Stopy nitinol znalazły również zastosowanie w medycynie do wytwarzania klamr spinających pęknięte kości, filtrów skrzepów krwi, elementów sztucznego serca i pomp do sztucznych nerek oraz płytek kostnych.

15.145. Co to są ażury ścieżkowe; rodzaje stopów na ażury ścieżkowe?

rotnfi j rodzima

W związku z intensywnym rozwojem przemysłu elektronicznego zwiększa się zapotrzebowanie na ażury ścieżkowe, które łączą ze sobą różne elementy i zespoły półprzewodnikowe. Stopy na ażury muszą się cechować dobrym przewodnictwem elektrycznym, wytrzymałością, odpornością na korozję, lutowalnością i małym współczynnikiem rozszerzalności cieplnej. Do tego celu są stosowane różne stopy miedzi. Na przykład we Francji jest to stop cuprofor z kobaltem (0,22%) i fosforem (0,07%). W Niemczech wykorzystuje się stop z żelazem (2,4%), fosforem (0,03%) i cynkiem (0,12%). W USA popularny jest stop Cu-Fe-Mg-P. Mogą również być stosowane brązy niklowo-cynowe (4+8% Sn i 4+15% Ni), które ze względu na bardzo korzystne własności znajdują także zastosowanie na elementy konstrukcyjne narażone na korozję.

413