414 (3)

WOLFRAM I MOLIBDEN

15.146.    Jakie są własności i zastosowania wolframu?

Wolfram należy do metali o najwyższej temperaturze topnienia, najcięższych i najbardziej wytrzymałych. Topi się w temp. 3380°C, jego gęstość wynosi 19,3 Mg/m³, a wytrzymałość R_m ~ 4200 MPa. Ma sieć A2 bez odmian alotropowych. Jego temp. rekrystalizacji i odporność na pełzanie są również bardzo duże. Wprowadzenie tlenku toru dodatkowo utrudnia rekrystalizację i zwiększa odporność na pełzanie, co wykorzystuje się we włóknach żarówek. Wadą tego metalu jest duża skłonność do utleniania. Zabezpieczanie przed utlenieniem jest jednak możliwe przez wytwarzanie powłok dyfuzyjnych z aluminium i krzemu.

Wolfram wytwarza się metodą metalurgii proszków. Obróbkę plastyczną (walcowanie i ciągnienie) przeprowadza się na gorąco w atmosferze ochronnej. Z wolframu wytwarza się włókna lamp żarowych i do zbrojenia kompozytów (borsic), elementy grzewcze pieców, lamp elektronowych i aparatów, anody lamp rentgenowskich. W postaci blach jest używany w budowie rakiet i samolotów naddźwiękowych na osłony powierzchni narażonych na silne tarcie o powietrze (np. krawędzi skrzydeł). W formie odkuwek jest stosowany na dysze silników odrzutowych. Bardzo szerokie zastosowanie znalazł wolfram jako dodatek stopowy do stali i stopów specjalnych oraz do wytwarzania węglików spiekanych.

15.147.    Jakie są własności i zastosowania molibdenu?

Molibden jest metalem trudno topliwym. Jego temperatura topnienia wynosi 2620°C, gęstość p = 10,2 Mg/m³. Ma dość dużą wytrzymałość: R_m ~ 2500 MPa. Krystalizuje w sieci A2 i nie ma odmian alotropowych. Jego temp. rekrystalizacji jest wysoka i można ją dodatkowo zwiększyć przez dodatek tlenku cyrkonu lub tytanu. Ma dużą skłonność do utleniania, gdyż tworzy lotne tlenki, które nie zabezpieczają go przed korozją gazową. Aluminiowanie lub krzemowanie dyfuzyjne hamuje utlenianie molibdenu. Podobnie jak wolfram jest wytwarzany metodą metalurgii proszków. Jest stosowany na elementy grzewcze pieców laboratoryjnych i włókna żarówek. W piecach molibdenowych można wytwarzać temperatury do 2000°C, ale muszą pracować w próżni lub atmosferze ochronnej. W metalurgii znalazł zastosowanie jako dodatek stopowy do stopów żelaza i stopów specjalnych. Często są wykorzystywane związki molibdenu, np. dwusiarczek molibdenu, jako środek smarowniczy do temp. 400°C, zaś tlenek jako barwnik

(błękit molibden ^jenowym moa

peratur.

| METALE szlac L jakie są metale

0o metali szla< platynowce: rut należą do lekki =22 Mg/m³).

A Przedstaw chat

j Złoto krystaliz' stość p = 19,3 Można z niego I porne na dzń w wodzie króli M ścieranie r:

I jako dodatki | Miedź wywołu odporność na j i elektronice (

130. jakie stopy zł

h W jubilerstwi wanych przez ładu lub nikli czerwonym, <

| nym, żelazo -

plil. jakie są prób

W Polsce są J 760-2 prób nadto próba czają zawarł

Przedstaw <

Srebro kryr 960°C, gęst> lię dobrym o® na wiel