418 419 (5)

wzmocnieniu stosowanego w oscyloskopie elektronowym. Współczynnik wzmocnienia tego wzmacniacza wynosi kilka tysięcy. Pierwszy stopień jest wykonany jako szeregowy układ zrównoważony na podwójnej triodzie o dużym K,. Drugi stopień — jako zrównoważony układ równoległy na oszczędnościowych pentodach o małym prądzie anodowym.

Rys. 8-12. Układ dwustopniowego wzmacniacza prądu stałego dla oscyloskopu elektronowego malej częstotliwości

Oporność nastawna R, służy do ustalenia najlepszej kompensacji dryftu. Stała składowa napięcia wyjściowego pierwszego stopnia jest równoważona przez spadek napięcia na R₂ i R₄. Oporności R₂ i R₄ wytwarzają ujemne prądowe sprzężenie zwrotne, zmniejszające wpływ rozrzutu parametrów lamp na pracę stopnia. R_ą jest opornością sprzężenia katodowego. Polaryzacja początkowego położenia promienia elektronowego odbywa się za pomocą oporności nastawnej R₅.

W tranzystorowych wzmacniaczach prądu stałego dryft zera powodują zmiany parametrów tranzystorów powstających pod wpływem zmian temperatury. Dlatego w tym przypadku, oprócz wymienionych sposobów zmniejszenia dryftu (stabilizacja zasilania, układy zrównoważone), stosuje się sposoby zmniejszające dryft powstający pod wpływem temperatury.

Są to układy o wzajemnej kompensacji dryftu między stopniami, oporności zależne od temperatury itd. (L28, str. 105—112). W celu zilustrowania tego zagadnienia na rys. 8-13 przedstawiony jest układ dwustopniowego tranzystorowego wzmacniacza prądu stałego, w którym dla temperaturowej kopensacji dryftu wykorzystano kompensację dryftu pierwszego stopnia dryftem drugiego stopnia oraz diodę półprzewodnikową D jako oporność zależną od temperatury.

Tranzystory krzemowe powodują zazwyczaj mniejszy dryft pod wpływem zmian temperatury niż germanowe, gdyż prąd zerowy kolektora rosnący szybko wraz z temperaturą jest u nich prawie o trzy rzędy wieikości mniejszy.

Rys. 8-13 Dwustopniowy wzmacniacz tranzystorowy prądu stałego z temperaturową kompensacją dryftu

8.1.4. Wzmacniacz prądu stałego z przemianą

Stosowanie układów kompensacyjnych i zrównoważonych oraz stabilizacja źródeł zasilania pozwala obniżyć odniesiony do wejścia dryft wzmacniacza prądu stałego o bezpośrednim wzmocnieniu do kilkuset, a w najlepszym przypadku do kilkudziesięciu mikrowoltów na godzinę. Zmiany napięcia dryftu związane ze zjawiskiem migotania mają wartość rzędu 100 mikrowoltów.

Dlatego też do wzmacniania sygnałów o napięciu poniżej kilkuset mikrowoltów wzmacniacze prądu stałego o bezpośrednim wzmocnieniu nie nadają się i w celu wzmacniania takich sygnałów stosuje się wzmacniacze prądu stałego z przemianą. Układ takiego wzmacniacza oraz jego zasada działania jest przedstawiona na rys. 8-14. Tutaj sygnał mający widmo częstotliwości w zakresie od 0 do O moduluje za pomocą modulatora zrównoważonego MZ amplitudę napięcia generatora lokalnego C o częstotliwości «», w wyniku czego na wyjściu modulatora pojawia się napięcie modulowane o widmie pasm bocznych lezących w zakresie ui ± Q. Te drgania są doprowadzane do wejścia konwencjonalnego wzmacniacza prądu zmiennego W, mającego wąskie pasmo przepuszczania o> ± U. Zmodulowane i wzmocnione drgania są z wyjścia wzmacniacza doprowadzane do demodulatora zrównoważonego DZ. który wydziela z nich wzmocniony pierwotny sygnał zmodulowany, następnie sygnał zostaje doprowadzony do obciążenia 0. Aby podczas wzmacniania nie wystąpiły

410

p’