446 (5)

o r tf o A- c ń.

4°g

Co się tycze rudy stalowey-, podobney do tudy żelaza i tpatb żółtawego , o niey mówi ERKER , iż- nieprzepaloney magnes nie ciągnie, lako nie-ciągnie innych rudy gatuoków mcprzepafonycli, przepaloną zaś rudę stalową , która po przepaleniu przybiera się w kolor rudy żeiazney nayobfi-tszey, magnes nie tylko ciągnie, ale też ciągnie ią mocnicy niż rudę żelazną. Gdy- znacznej olielości rudy magnesem kto doświadczy, radzi tenże Autor, aby iey w dymarkach doświadczał , żeby poznał iak iest obfita, i iar kiego gatunku wydaie żelazo.

. Używaiąc- magnesu można poznać, że ruda' iest żelazna, lecz z cząstek , które magnes przyciąga , nie można wnieść ile żelaza w rudzie znay-dme siej bo magnes z cząstkami źelaznemi-ciągnij?;'takie ziemię , w którey żelazo ukrywa się. Jeżeliby- samym magnesem chciał kto doświadczyć , iak n--da iest bogata , powinienby ią zetrzeć w proch naydrobnieyszy , w a-o. dzie kilka razy przepiokać, i na ogniu kilka razy przepalić, • pozostały piasek, według niektórych mniemania., będzie żelaza, które magnes będzie przyciągał. Prawdę ie-dnnk mówiąc, .że choćby bardzo często.rudę płokano : przepalano, pozostała ’ część nie będzie czyste żelazo lecz ziemi cośkolwiek W nim zostanie się.

Znayduie się rudy wiele gatunków, których, magnes nie ciągnie, iakie są według P. Kii KER. zbyt wiele siarki maiąee,*. radzi więc wspomniony Pisarz , aby ie wprzód przepalić , bo leżeliby ich nie. przepalono, magnes ciąr gnąc ich nie będzie.

Oprócz tego, magnes nie ciągnie cząstek żelaza, ieżcJi z cząstkami Solnemi są zmięszane; nie ciągnie także magnes żelaza zardzewiałego, nio ciągnie oebram -mirta, rudy baguistey, ieziórowey.. Niekiedy magnes nie przy. ciąga zędry z pod miota odchodzącej , nie przyciąga żelaza z tmtmmhm zwatzonego, i z siarką grubą zmieszanego , zuczeni z tego, że magnes niektórej' rudy nie przyciąga , wnieść nie można , iż w uicy nie masz żelaza.

Doświadczano, iak magnes przyciąga żelazo zmięszane z różnemi km. szczani, z siarką i solą. Z wielu doświadczeń, tyra końcem,, uczynionych, te tylko przytoczę, które wspomina P. BENCKEL w Dziele maiącym tytuł; Fyrtthahpia. Jeżeli Pyrit, mówi on,, w którym żelazo znayduie się, w wielkim ogniu przepalą, i przemienią na ziemię bjunatno-czcrwoną, magnes iey cząstki tak słabo będzie przyciągał, iak słabo przyciąga plewy i słomki. Jeżeliby zaś z owey ziemi żelazo, wytopiono, magnes będzie ie przyciągał. Oprócz tego magnes przyciąga wszystkie pyrity, byle od nich. siarkę odłączono. Przyciąga bowiem pyrity witiy oliczne ,. w wodzie lub w kamieniach znayduiąęe się, przyciąga! pyrity miedziane , gdy w nich trochę tyiko miedzi znayduie się, przyciąga nakoniec siarkę arszeniczą Saską.

Doświadczano magnesem pyriców miedzianych , z różnych mieysc wydobytych , które wprzód przepalonoaby siarka wyewapotowała , magnes ie .przyciągał, lecz slabiey niż owe, w których nic siarki", żelaza 2aś wiele znayduie się. Doświadczono także, ze tym moeoiey albo slabiey. magnes, przyciąga pyrit, iiu w nim po przepaleniu mniey albo więcey siarki znay. dnie się. Z tego iedaak, ii magnes przyciąga pyrit, trudno poznać ile w nim miedzi, a ile żelaza znayduie się, bo wiemy z doświadczenia, ie są Ccc is    pyrity ,