46 (195)

KRAKÓW

Kazimierz

Obecny wygląd Starej Synagogi jest efektem rekonstrukcji, którą przeprowadzono po pożarze, jaki strawił świątynię w 1557 r„ wkrótce po wybudowaniu. Podniesiono wówczas sklepienie i powiększono bożnicę o parterową przybudówkę z trójkątnymi daszkami. Przeznaczono ją na salę modlitewną dla kobiet. Th bowiem w kulturze żydowskiej były uważane za Istoty nieczyste i nie mogły przestąpić progu synagogi. Stworzone specjalnie dla nich miejsca umożliwiały spełnianie obowiązków religijnych.

Na cmentarzu przy synagodze Re-muh zachowało się wiele cennych, XVl-wiecznych nagrobków. Na ich stelach (tzw. macewach) można znaleźć symbole, którymi dawniej ozdabiano groby. Należą do nich np.: dłonie wzniesione w geście błogosławieństwa (na grobach kapłanów), misy i dzbany symbolizujące umywanie rąk (na grobach lewitów) czy wąż (na nagrobkach lekarzy).

Kazimierz, zwany niegdyś Jerozolimą Europy, byl intelektualną stolicą polskich Żydów. Najważniejszą część miasta (obecnie dzielnicy Krakowa) stanowiła ulica Szeroka. Tutaj też znajduje się tzw. Stara Synagoga - najstarszy zabytek żydowskiej architektury sakralnej w Polsce. Jeszcze do lat 30. XX wieku odmawiano tu specjalną modlitwę za króla Kazimierza Wielkiego, który lokował miasto i byl uważany za wielkiego dobroczyńcę oraz opiekuna ludności wyznania mojzeszowego. Obecnie w Starej Synagodze mieści się oddział Muzeum Historycznego poświęcony trądycji i sztufce polskich Żydów

s

Położona nieopodal synagoga Remuh jest czynna do dziś. Jej wystrój, z licznymi bogato zdobionymi przedmiotami kultu, nadaje temu miejscu specyficzny charakter. Nazwa bożnicy pochodzi od imienia rabina Mojżesza Isserlesa, zwanego Rabbi Moses-Re-muh. Jego grobowiec, do którego zjeżdżają się Żydzi z całego świata, aby się pomodlić i wcisnąć w szpary między kamieniami karteczki z prośbami, znajduje się na cmentarzu położonym tuż przy synagodze. Tb jeden z najstarszych kirkutów w Europie, na którym grzebano zmarłych od drugiej połowy XVI wieku.

46