473 [1024x768]

483

REAKCJE KATALITYCZNE I ZJAWISKA ADSORPCJI

podstawową metodą analizy mieszanin gazów, a także cieczy, które dadzą się przeprowadzić w stan pary w niezbyt wysokich temperaturach.

Prócz chromatografii kolumnowej (zarówno cieczowej jak i gazowej) stosuje się szeroko do celów analitycznych i identyfikacyjnych chromatografię Oikomat<x,ha-bibułową i tzw. cienkowarstwową. W chromatografii bibułowej (stosowana |ut* specjalna bibuła do chromatografii) następuje rozdzielenie substancji wzdłuż stwowa paska bibuły, posuwających się wraz z wędrującym rozpuszczalnikiem. Można

Rys. 6.8. Fragment chromatogramu testowej mieszaniny aminokwasów (po 2- 10 ² moli). Kolumna długości 160 cm, o średnicy 2 mm wypełniona wymieniaczem jonowym Dowex 50x4. Automatyczny zapis wykonany na podstawie ekstynkcji przy 570 nm lub 440 nm) w przypadku proliny) w wyniku barwnej reakcji z ninhydryną dodawaną do eluatu [7). I — tauryna. 2 — kwas asparaginowy, 3 — treonina. 4 — seryna, 5 — kwas glutaminowy, 6—prolina, 7 — glicyna, 8 — alanina, 9 — cystyna, 10- walina, li — metionina, 12 — izoieucyna, 13 — leucyna, 14 — tyrozyna, 15 — fenyloalanina

też stosować chromatografię dwukierunkową, przepuszczając, jeden rozpuszczalnik wzdłuż kwadratowego tym razem arkusza bibuły oraz drugi rozpuszczalnik w kierunku prostopadłym. Rozdzielone np. aminokwasy rozsiane są na całej powierzchni bibuły, gdzie wywoływane są za pomocą ninhydryny. Chro-matogram ma postać barwnych małych plamek. Często stosuje się także kombinowane rozdzielenie: po rozdzieleniu chromatograficznym dokonuje się elektroforezy. Pod wpływem przyłożonego napięcia dochodzi do wędrówki zaadsorbowanych cząsteczek zależnie od znaku i wielkości ładunku, który niosą.

W przypadku chromatografii cienkowarstwowej zagadnienie jest podobne do chromatografii bibułowej, z tym, że adsorbent umieszcza się pod postacią cienkiej warstwy na płytce szklanej.

Przy omawianiu chromatografii, należy podkreślić, że w wielu przypadkach istotną rolę odgrywają nie tylko zjawiska adsorpcji powierzchniowej, ale także podział substancji między fazami. Np. chromatografię bibułową można by rozpatrywać jako chromatografię podziałową. Bibuła zawiera znaczne