47 (375)

Cl f-wU-łoraJc i.rrdX VI S/cłk.i-Sitvzus IroJ.I. /'aU*rła ip>Ucsnjt, \<*t>si«i 2Uł" l£BN*7B.fó.0MSJ04.5. C by MN PWN 210?

68 część 1 Wprowadzenie <ło polityki spoJecmcj

Mogłoby się przy rym okazać, że wyeliminowanie nieuzasadnionego uprzywilejowania niektórych grup zawodowych i większa selektywność działań pomocowych podniosłaby skuteczność rozwiązywania najważniejszych problemów - tak socjalnych, jak i związanych z rozwojem społecznym - bez konieczności podnoszenia wydatków publicznych.

Uwarunkowania zewnętrzne

Uwarunkowania globalizacyjne, których najważniejszą postacią jest powstawanie światowego systemu ekonomicznego, oddziałują bezpośrednio na ograniczanie wyborów państw w sferze gospodarczej, pośrednio natomiast na modyfikację ich modeli polityki społecznej. Wymuszonym kierunkiem ich przekształcania jest zmniejszanie roli tradycyjnie pojmowanego państwa opiekuńczego, a najważniejszy czynnik tych zmian to rzeczywiste uszczuplenie środków na finansowanie sektora publicznego.

Uwarunkowania te są tworzone przez procesy żywiołowe oraz bardziej „sko-dyfikowane” determinanty wynikające z przynależności do różnych organizacji międzynarodowych. Wśród tych ostatnich największe znaczenie dla Polski ma członkostwo w UF. (od 2004 roku), a także udział w instytucjach wyspecjalizowanych w kwestiach gospodarczych: Międzynarodowym Banku Odbudowy i Rozwoju (Banku Światowym). Międzynarodowym Funduszu Walutowym (od 19X6 roku). Światowej Organizacji Handlu (od 1995 roku) oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju {OECD - od 1996 roku). Udział w tych organizacjach, jakkolwiek związany niekiedy ze spełnianiem określonych standardów politycznych i społecznych (zwłaszcza w OECD). zasadniczo wymusza dyscyplinowanie państw w zakresie bilansów płatniczych i otwartości na konkurencję międzynarodową, co jest warunkiem nabycia odpowiednich praw i uzyskania pomocy gospodarczej. W liberalnych poglądach na politykę społeczną nacisk tych instytucji tworzy swoisty bodziec, wymuszający szybszą prywatyzację, obniżanie poziomu inflacji i deficytu budżetowego, a tym samym ograniczanie zakresu socjalnych funkcji państwa. Również w przypadku UE występuje w praktyce przewaga standardów ekonomicznych i politycznych nad społecznymi. Z jednej strony mamy do czynienia ze stosunkowo „miękkimi” i elastycznymi standardami wynikającymi z Europejskiej Karty Społecznej, z drugiej natomiast z „twardymi” wymogami uczestnictwa w Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej, będącej rdzeniem europejskiej integracji. Niejednakowe traktowanie tych kwestii wynika zarówno z genezy Unii, jak i aktualnie stojących przed nią wyzwań globalizacyjnych. Potwierdzają to także główne motywy polskiej akcesji do UE: zwiększenie konkurencyjności gospodarki, poszerzenie rynków zbytu i dostęp do wspólnotowych funduszy pomocowych.

W tej ostatniej kwestii możliwości polityki społecznej w Polsce zwiększa korzystanie z Europejskich Funduszy: Socjalnego (FES), Rozwoju Regionalnego (F.RDF), Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF) oraz Finansowego Instrumentu Wsparcia