42 (202)

Badane przebiegi mają najczęściej różne amplitudy i częstości aby można było obserwować obrazy nieruchome i o odpowiedniej wielkości oscyloskopy wyposażone są we wzmacniacze osi x i Y W ten sposób rozszerza się zakres możliwości stosowania oscyloskopów oraz zwiększa się dokładność obserwacji i pomiaru.

Obrazy złożenia drgań harmonicznych można w najprostszy sposób uzyskać za pomocą oscyloskopu poprzez przyłożenie dwóch przemiennych napięć do płytek odchylania pionowego i poziomego (tzw. tor X i Y oscyloskopu) . Źródłem napięcia przemiennego może być odpowiedni generator lub sieciowe napięcie zasilania ( y=50 Hz).

Zmianę fazy napięcia przemiennego możemy najprościej uzyskać za pomocą tzw. przesuwnika fazy. Wiadomo bowiem (patrz rozdział 10), iż spadki napięcia przemiennego na cewce indukcyjnej oraz na kondensatorze są przesunięte w fazie w stosunku do natężenia prądu płynącego przez te elementy elektroniczne. Przy tym wielkość przesunięcia ' fazowego zależy od indukcyjności cewki oraz pojemności kondensatora (patrz wzór (10.10)). Tym samym nastawne cewki indukcyjne lub kondensatory można wykorzystywać do regulacji fazy napięcia przemiennego.

Rys. 9.6. Schemat układu pomiarowego do wyznaczania częstotliwości sygnału napięciowego pochodzącego od ąenera-tora G

Przebieg ćwiczenia

A. Wyznaczanie częstotliwości sygnału pochodzącego od

nieznanego generatora

Al. Zmontować układ pomiarowy wg schematu przedstawionego na rys. 9.6. Obniżone za pomocą transformatorka dzwonkowego napięcie sieciowe U_x dołączamy do płytek odchylania poziomego oscyloskopu. Do płytek odchylania pionowego dołączamy generator sygnałów o zmiennej częstotliwości v , będący źródłem napięcia U^.

A2. Po włączeniu napięć zasilających dobrać odpowiednie wzmocnienia torów X i Y oscyloskopu (czyli wielkość obrazu na ekranie) oraz odpowiednią jasność i ostrość obrazu. Podstawa czasu oscyloskopu musi być wyłączona.

A3. Odrysować z ekranu oscyloskopu obrazy 10 różnych krzywych Lissajous odpowiadających różnym częstotliwościom sygnałów generatora.

Uwaga:    Ze względu na ewentualną niewystarczającą stabilność

aparatury elektronicznej oraz niewielkie fluktuacje częstotliwości mierzonych napięć, obraz krzywej Lissajous może ustawicznie się zmieniać.

W doświadczeniu musimy zaobserwować najprostszą postać figury i przerysować ją do karty pomiarowej.

Rys. 9.7, Schemat układu pomiarowego do badania wpływu przesunięcia fazowego drgań składowych na kształt krzywych Lissajous