4

Ryc. 2.7. Filtry strzykawkowe: a - strzykawka z filtrem, b - jednorazowy filtr strzykawkowy, c - oprawka filtra strzykawkowego wielokrotnego użytku.

Najczęściej sączki mają kształt krążków o różnej średnicy 13 — 293 Sączki membranowe wymagają odpowiednich oprawek, w których muszą umieszczone podczas sączenia. Mogą być one wykonane ze szkła, polipropylenu, poliwęglanu, stali nierdzewnej. Oprawki mają różne i wielkości, w zależności od wielkości sączka i metody sączenia (ryc. 2.7 i 2.8). Membrany mogą być też produkowane łącznie z oprawkami. W takiej postaci dostępne są w handlu popularne jednorazowe CItry strzykawkowe (ryc. 2.7b).

Ryc. 2.8. Oprawki filtrów membranowych stosowanych do sączenia większych ilości roztworów: a - pod zmniejszonym ciśnieniem, b - pod zwiększonym ciśnieniem.

:

Sączenie za pomocą strzykawki jest powszechnie stosowaną metodą przy _:^: małych ilościach płynu — do 100 ml, zwłaszcza do sączenia i jednocześnie wyjaławiania kropli do oczu. Sączenie z użyciem strzykawki można usprawnić, | stosując specjalny trójdrożny zawór zamontowany między filtrem a strzykaw- \ ką, który umożliwia pobieranie płynu sączonego bez konieczności wielokrot- ;; nego napełniania strzykawki (ryc. 2.9).

I

I

40

Ryc. 2.9. Sączenie za pomocą fUtra strzykawki owego z użyciem zaworu umożliwiającego wielokrotne napełnianie strzykawki sączonym roztworem: a - zawór, b - filtr, c - sączony roztwór.

Tabela 2.3. Metody wyjaławiania sączków membranowych w zależności od materiału, z jakiego są wykonane

Sposób wyjaławiania	Octan celulozy	Azotan celulozy	Regenero wana celuloza	Teflon	Poliamid
Autoklaw 121°C 20 min	+	+	+	+	+
Autoklaw 134°C 30 min	+	-	+	+	—
Sterylizator powietrzny 180°C 2,5 h	+			+
Tlenek etylenu	+	+	+	+	+
Środki chemiczne	+	+	+	+	+
Promieniowanie -y	+	+	+	-	+

Jednym z podstawowych zastosowań sączków membranowych jest sączenie wyjaławiające oraz badanie czystości mikrobiologicznej. W tym celu należy użyć wyjałowionej membrany z oprawką. Membrany należy wyjaławiać łącznie z oprawką — najczęściej w autoklawie lub w sterylizatorze powietrznym. Odporność membran na warunki wyjaławiania przedstawiono w tab. 2.3. Producenci oferują już wyjałowione filtry strzykawkowe wmontowane w oprawki.

FP V proponuje ocenę zanieczyszczeń mechanicznych w płynach do wlewów kroplowych metodą sączenia przez sączki membranowe (0,45 pm), a następnie liczenia pod mikroskopem liczby cząstek zatrzymanych na sączku. Do tego celu należy użyć sączków z nadrukowaną kratką.

Chociaż filtry membranowe są z zasady filtrami jednorazowymi, to w przemyśle używane są w postaci kapsuł lub wkładów, które mogą być używane wielokrotnie. Membrany są pofałdowane i umieszczone w cylindrycznych oprawkach (ryc. 2.10). Dzięki pofałdowaniu uzyskuje się dużą powierzchnię sączącą. Każda kapsuła składa się z serii filtrów o różnej wielkości porów, co zapobiega szybkiemu zaczopowaniu porów i zapewnia dłuższy czas używania. Płyn jest

41